Yellowstone

Undanfarin ár hefur bandarískur tengdasonur minn oft haft það á orði að honum fyndist ekki vera innistæða fyrir fullyrðingum íslendinga um útvist á Íslandi. Við töluðum um að landslag og gönguleiðir væri svo sérstakt að sambærilegt fyndist ekki annars staðar. Hann ólst upp við útivist í fjöllum Idaho og hann lagði til við færum þangað við tækifæri.

Loks fannst tími sem hentaði öllum og lagt var í hann um verzlunarmannahelgina. Eftir um 10 tíma flug með nokkrum millilendingum vorum við komin til Jackson Hole í Wyoming, eina flugvöllinn innan Yellowstone þjóðgarðsins. Þar höfðum við leigt lítinn og lipran sendibíl sem var búið að breyta þannig að í honum var gott rúm auk tveggja sætanna fram í. Undir rúminu voru útilegugræjur og pláss fyrir töskur. Þetta varð okkar heimili næstu 2 vikurnar og fór prýðilega um okkur. Við áttum eftir að aka liðlega 2.000 km og bíllinn eyddi nánast engu og benzínið helmingi ódýrara en heima.


Leið okkar lá frá Jackson í gegnum Teton svæðið sem er einn af 390 þjóðgörðum BNA. Hann liggur fast við Yellowstone þjóðgarðinn. Teton er umfangsmikið svæði með fjöllum allt upp í um 4.000 hæð og mörgum vötnum og vatnsföllum. Allt svæðið skipulagt með nokkrum tjaldsvæðum tengdum saman með miklu gönguslóðakerfi. Á svæðinu eru mikil og vinsæl skíðasvæði. Aðgangseyrir inn í garðinn er 3.000 kr. fyrir okkur bæði 7 daga og gildir fyrir báða þjóðgarðana. Innifalið í því var veiðileyfi í ám og vötnum.

Eftir að hafa eytt fyrsta deginum í að skoða Teton ókum við inn í Yellowstone fórum úr um 1.000 m hæð upp í 2.600 m hæð, sem við áttum eftir að vera í meirihluta tímans. Fyrsta tjaldsvæðið var við eitt af tjaldsvæðunum við Yellowstone vatn, þar lærðum við að allir kynda varðeld við sitt tjald, til að elda og ekki síður til þess að halda flugunni fjarri.

Í Yellowstonegarðinum eru 8 tjaldsvæði, um 60 km á milli flestra þeirra. Þau voru misstór en nokkur tóku um 7.000 gesti. Á öllum voru snyrtingar og verzlun fyrir helstu nauðsynjar. Auk þess er á nokkrum þeirra einnig stórt hótel og veitingastaður. Nokkur munur er á þessum tjaldsvæðum og því sem við venjumst á Ísland, þau eru eins og tjaldsvæði víðast í Evrópu og BNA með afmörkuðum básum sem maður leigir og þarf að panta fyrirfram eða mæta fyrri part dags á annatímum til þess að ná plássi.

Fullkomin ró verður að vera frá kl. 22 – 06, bannað að setja bíl að önnur tæki í gang. Í hverjum bás er markað svæði fyrir bíla og húsvagna og svo gróið svæði fyrir tjöld. Borð með áföstum bekkjum er í hverjum bás og eldstæði fyrir varðeldinn. Það kostar um 3.000 kr. nóttin að leigja bás og í hverjum bás mega gista mest 6 einstaklingar.

Við fórum nokkuð illa út úr mýbitinu fyrstu dagana, en eftir liðlega viku virtist varnarkerfi líkamans búið að samsama sig við eitrið í bitunum og maður hætti smásaman að bera á sig varnareitrið.

Yellowstone svæðið er stórkostlegt með mörgum gríðarlega fallegum háhitasvæðum, mikilfenglegum árgljúfrum og fossum. Útilokað er lýsa náttúrufegurðinni, en óhætt að nota lýsingarorð í efsta stigi, okkar hverasvæði eru lítil miðað við þeirra, en maður þekkir alla litadýrðina og veit hvernig á að umgangast svæðin.

Allur þjóðgarðurinn er vandlega skipulagður með afmörkuðum og uppbyggðum göngustígum á fjölsóttustu svæðunum og svo merktum göngustígum á milli tjaldsvæðanna og upp í fjöllin. Fjölmargir verðir starfa þarna og einnig fer fram gríðarlega mikil náttúrufræðsla og rannsóknir á svæðinu. Mjög víða verður maður var við hið fjölbreytta dýralíf, reyndar sáum við ekki birni og úlfa, en flest önnur dýr sáum við.

Maður hætti fljótt að hugsa um hættu vegna dýra, farðu bara eftir þessari grundvallarreglu var manni kennt. „Haltu þig við göngustígana og vertu ekki að gera tilraunir til þess að nálgast dýrin. Þó þau virðist vera gæf, þá veist þú ekkert hvernig þau bregðast við ef reynt að nálgast þau of mikið. Aldrei fara nær dýrunum en 25 metra og haltu þér í 100 m. fjarlægð frá björnum og úlfum. Aldrei gefa dýrunum mat og geymdu allan mat inn í tjöldum eða í bílunum á nóttunni. Mesta hætta er fólgin í því að lenda á milli birnu og húna hennar. En birnirnir halda sig oftast fjarri þeim stöðum sem von er á mönnum.“





Við vorum 4 daga á Yellowstonesvæðinu og fórum um um alla markverðustu staðina og gengum upp um 4.000 m hæði í lengstu göngutúrunum. Það er óhætt að segja að það er margt sem við eigum langt í land með að koma okkar útivistarsvæðum í lag. Það verður ekki gert nema að stórauka fjárframlög til þjóðgarðanna, það verður ekki gert nema með einhverskonar skattkerfi fyrir útvistarsvæðin. Okkar vinsælustu svæði þola ekki meiri ágang og það verður að beina för vaxandi gestafjölda inn á markaðar gönguleiðir. Í Yellowstone fer fram víðtækt rannsóknarstarf og þar fá margir nemendur fyrsta flokks aðstöðu og kennslu í jarðfræði svæðisins.

Seinni vikuna fluttum við okkur yfir í Sawtooth garðinn. Garðurinn ber nafn eftir tignarlegum fjallgarði sem er hluti af Klettafjöllunum, tindarnir minna á tennur í stórviðarsög. Garðurinn er gríðarlega stór og um hann rennur hin fræga Salmon river (laxá) og vorum á tjaldsvæðum á bökkum hennar. Maður kaupir veiðileyfi þegar farið inn í garðinn og kosta 7 dagar og 6.000 kr. Þú mátt veiða hvar sem er. Mikið er um silung á svæðinu. Um 500 km. langt gönguleiðakerfi er á svæðinu og um 50 tindar yfir 3.500 m háir. Á svæðinu eru stór skíðasvæði.






Þegar lagt er af stað í göngur er öllum skylt að skrá sig og hafa með sér afrit af skráningarmerkinu. Þetta er gert til þess að auðvelda björgunarsveitum að hafa uppi á fólki ef það skilar sér ekki. Víða renna heitir lækir út í ánna og búið að hlaða upp heitum pottum sem var þægilegt að skella sér í að loknum göngum. Hitinn var um 30 – 35 stig á daginn en fór niður í 5 – 8 stig á nóttunni. Við erum í 2.600 m hæð, fyrir ofan lágskýin og oftast algjörlega heiðskýr og við manni blasti stjörnubjartur himininn.

Það alveg sama hvar farið var hvergi sást drasl, ekki sælgætisbréf. Það er 35.000 kr. sekt ef þú ert staðinn að því henda drasli. Þessu er því miður töluvert örðuvísi varið meðfram göngustígum á Íslandi, sem eru varðaðir sælgætisbréfum og plastpokum með hundaskít.

Já ég verð að viðurkenna, það eru víðar mikilfengleg útivistarsvæði en á Íslandi. Þjóðgarðarnir í Klettafjöllunum eru stórfenglegir. Á leiðinni tilbaka fórum við ég gegnum indíánaverndarsæði, þar vori mikil hátíðarhöld. Hver ættflokkur söng sína söngva og sýndi búninga sína. Samfara því var keppt í margskonar hestaíþróttum. Sannarlega eftirminnileg upplifun.

Dásemdarríki Halldórs og Davíðs

Það eru margir sem eru leiðir yfir því hve mótsagnarkenndar fullyrðingar og staðreyndavillur einkenna umræðuna hér á landi. Í þessu eiga stærstan þátt fjölmiðlar sem birta gagnrýnislaust fullyrðingar, án þess að gera nokkra tilraun til að leiðrétta einfaldar staðreyndavillur eða grundvallarforsendur.

Þar má benda á getuleysi íslenskra fjölmiðlamanna til þess að leiða fram vitræna umræðu um þörf á breytingum með nýrrri Stjórnarskrá, hvers vegna almenningur hefur í marga áratugi reynt að ná til baka völdum frá fámennri valdaklíku studdri af flokksklíkum og sérhagsmunahópum.

Þar má einnig benda á fullyrðingar undanfarna daga hvað varðar verðtryggingu, hvers vegna hún er og hvaða tilgangi hún þjónar. Hvað gerist ef hún verði afnuminn og hvað muni kosta fólk að þurfa að greiða breytilega vexti? Hvaða áhrif gjaldmiðillinn hefur á efnahag heimilanna? Hvernig stjórnvöld undanfarinna áratuga hafa falsað stöðu Íslensks hagkerfis með krónunni.

Menn sem eru áberandi álitsgjafar hjá Sjónvarpi allra landsmanna og gefa sig út fyrir að vera sérfræðingar í efnahagsmálum, eru jafnvel prófessorar við Háskóla Íslands, hafa jafnvel verið í stjórn Seðlabanka og sett hann kyrfilega á hausinn í 800 MIA gjaldþroti og átt stórann þátt í að setja efnahagslíf landsins í kalda kol og valda því að 20 þús. heimili eru gjaldþrota.

Þessir menn mæra krónuna sem sérstakan bjargvætt og segja að helsta ástæða þess að Grikkland eigi í vandræðum sé ESB og evran. Í dag blasir við öllum hvers vegna Seðlabankinn gat ekki annað en farið á lóðbeint hausinn og Ísland brunað undir stjórn þessara manna fram að efnahagsbjargbrúninni, án þess að sæist svo mikið sem eins centimeters bremsufar á bjargbrúninni.

Íslendingar borga ekki sínar erlendu skuldir í krónum, það gera ekki Grikkir heldur þó þeir tækju upp sinn gamla gjaldmiðil. Sé prentað of mikið af seðlum bólgnar efnahagskerfið út og verðbólgan vex og vextir hækka. Þegar ofhitnun hagkerfis vegna rangrar efnahagsstjórnunar er kæld niður með hinni reglubundnu gengisfellingu taka skuldir heimilanna stökkbreytingum, laun lækkuð með handafli stjórnenda efnahagskerfisins og mikil eignatilfærsla á sér stað frá launamönnum til eignamanna. Ráðandi stjórnmálamenn hrifsa til sín purrkunarlaust með þessu sín verðmæti frá landsmönnum og fyrirtækjum, þetta var undirstaða hins mikla velmegunarkerfi sem þessir menn stæra siga af að hafa reist hér á landi.

Kaupmáttur rýnar og stéttarfélögin gera kröfur um vísitölutryggingar meðan sveitarfélögin og vinnuveitendur barma sér. Það gengur ekki upp að öll lönd taki upp sinn prívat gjaldmiðil og búi við prívat hagkerfi sem reddað er með reglubundnum gengisfellingum mistækra stjórnmálamanna. Samræmdur gjaldmiðill í stærra hagkerfi krefst mikillar ögunar allra þátttökulandanna í efnahagsstjórn og skapar stærra viðskiptasvæði og byggir upp atvinnu.

En við sjáum nákvæmlega sömu viðbrögð hjá hinum gjörspilltu stjórnmálamönnum á Grikklandi og hér heima hjá þeim íslensku stjórnmálamönnum sem berjast gegn því að hér verði lýðræðisbreytingar. Berjast gegn því að kannað verði til hlýtar hvað íslenskum almenning standi til boða náist samningar við ESB með eflingu hagkerfisins og kröfum um að íslenskir stjórnmálamenn verði að starfa í öguðu efnahagsumhverfi og komist ekki upp með hinar íslensku Hókus pókus sjónhverfingar og gengisfellingar.

Það ástand sem Davíð og Halldór og fylgifiskar nýttu til þess að stjórna á sinn skelfilega hátt, og helstu sérfræðingar og stuðningsmenn þeirra með Bjarna Ben og Sigmund Davíð í broddi fylkingar berjast nú af öllu afli til þess að viðhalda því. Þeir ásamt sínum fylgismönnum dæsa reglulega í fjölmiðlum og þakka fyrir tilvist krónunnar „Hún leiði til þess að blóðsúthellingalaust sé hægt að lagfæra og góða kjarasamninga launamanna.“

Sú velmegun sem þessir menn bjuggu til var reist á sandi og með blekkingum. Það voru þessir menn sem sköpuðu það ástand sem kallar óhjákvæmilega á gengisfellingar sem leiða til ofurvaxta og verðtryggingar. Það er ekki afturhaldsstjórn Jóhönnu, Steingríms og annarra vinstri menntasnobbara sem skópu þetta ástand, það var búið til fyrir þeirra tíð. Þá voru við völd ráðamenn Framsóknar og Sjálfstæðisflokks.