Áramótahugleiðing um áhrif spjallþáttastjórnenda

Gylfi Zoega fer yfir stöðuna í grein í síðustu Vísbendingu sem kom út nú fyrir jólin. Gylfi segir m.a. að góður árangur hafi náðst í hagstjórn hér á landi síðustu árin. Hallarekstur ríkissjóðs hafi minnkað, hagvöxtur hafi verið í nokkur ár, atvinna aukist, skuldir lækkað og svo frv. Viðskiptajöfnuður hefur verið jákvæður undanfarin ár, en hann var mjög neikvæður árin þar á undan. Raungengi hefur ekki verið jafnlágt síðustu þrjátíu ár sama hvort miðað er við laun eða neysluverð, það hefur stuðlað að jákvæðum viðskiptajöfnuði.

Þrátt fyrir þetta hefur lítið birt yfir þjóðarsálinni. Stjórnmálamenn og álitsgjafar með spjallþáttakonungana í broddi fylkingar halda flestir áfram að mála skrattann á vegginn þó að hagtölur segi að kreppan sé búin.

Spjallþáttastjórnendur náðu flugi í Hruninu með yfirlýsingum á borð við“ Lífeyrissjóðirnir rannsökuðu sig sjálfir og eru mjög ánægðir með rannsóknina.“ Það hefur legið fyrir um langt skeið að tjón íslensku lífeyrisjóðanna í heild nam um 21,5%, en til samanburðar má nefna að Calpers sjóðurinn í Bandaríkjunum, sem er sá stærsti í heimi, tapaði 27,1%, Norski olíusjóðurinn tapaði 23,3% og meðaltal bandarískara verðbréfasafna fór niður um 22,5%. Aðrar íslenskar fjármálastofnanir en lífeyrissjóðirnir fóru meir og minna allar lóðbeint á hausinn.

Hvað er það sem skýrir þessa mismunandi upplifum? Menn á borð við Egil Helgason hafa endurtekið gert málflutning lýðskrumara sem náðu miklu flugi í þáttum hans í kjölfar hrunsins í spjallþáttunum að sínum og þeir viðhalda kreppu hugarfarsins.

Innlendur sparnaður er nauðsynlegur til þess að standa straum af innlendri fjárfestingu og afborgunum af erlendum lánum. Því ættu stjórn að leggja áherslu á innlendan sparnað og hann er mestur innan lífeyriskerfisins.

Sparnaður er nauðsynlegur fyrir hagvöxt, án hans getur fjárfesting ekki vaxið. Þeir sem leggja áherslu á aukna einkaneyslu við núverandi aðstæður lifa í hugarheimi lokaðs hagkerfis, en ekki í opnu litlu hagkerfi þar sem stór hluti aukinnar einkaneyslu fer í innflutning og eykur þjóðarútgjöld.

Það gengur ekki upp án þess að verðmætasköpun og þjóðarframleiðsla verði aukinn. Á þetta var bent í Stöðugleikasáttmálanum og hefur verið ítrekað af hálfu aðila vinnumarkaðs undanfarið.

Áratuginn fyrir gerð Þjóðarsáttar í febrúar 1990, var verðbólgan yfirleitt á milli 25-50% og fór jafnvel töluvert hærra, gengið var reglulega fellt og til þess að vinna upp glataðan kaupmátt samið reglulega um launahækkanir sem oftast námu tugum prósenta. var fellt, enda náðu þær vel þennan áratug vel þriðja þúsund prósenta. Vextir fóru með himinskautum.

Í Þjóðarsátt var samið um 1% kaupmáttarlækkun fyrsta árið, en á þeim forsendum að launamenn myndu fá það tilbaka í vaxandi kaupmætti, lægra verðlagi og vöxtum. Áratuginn eftir Þjóðarsátt fór verðbólgan niður í 1 – 3%, kaupmáttur óx sem aldrei fyrr og áratuginn eftir Þjóðarsátt námu launahækkanir að meðaltali á annan tug prósenta.

Þetta kallar spjallþáttakonungar og lýðskrumarar þeirra helför og afþakka blómakransa.