Gott mál - en of lítið skref tekið

Nýr félagsmálaráðherra hefur lagt fram á Alþingi frumvarp til breytinga á lögum um almannatryggingar sem hækka frítekjumark atvinnutekna ellilífeyrisþega og afnema skerðingar grunnlífeyris vegna lífeyrissjóðstekna.

Það er fagnaðarefni að eitt af fyrstu verkum nýrrar ríkisstjórnar sé að bæta kjör eldri borgara. En það er jafnframt óásættanlegt að ríkisstjórnin skuli ekki leggja fram þá niðurstöðu sem liggur fyrir eftir mikla vinnu í heildarendurskoðun á almannatryggingarkerfinu og unnið hefur verið að um margra ára skeið í breiðri samstöðu fulltrúa allra flokka og fulltrúa hagsmuna aðila.

Vinnu sem miðaðist öll við að einfalda kerfið, gera það skilvirkara og bæta stöðu bótaþega með því að lagfæra hin margslungnu skerðingarmörk, sem fáir skilja og hafa flest nú orðið verulegar skerðingar í för með sér til þeirra sem síst skildi. Núverandi stjórnarflokkar áttu ásamt öðrum þingflokkum fulltrúa í þessari vinnu og skrifuðu í vor undir tillögur sem var samstaða um að lagðar yrðu fram á þessu ári.

Í þessari tillögu er gengið mun skemur og þessi breyting gagnast einungis tekjuháum lífeyrisþegum, en ekki þeim sem hafa lífeyrissjóðstekjur undir 215.000 kr. á mánuði og/eða lágar atvinnutekjur hafa engan ávinning af boðuðum breytingum.

Ástæða er að benda stjórnmálamönnum sérstaklega á hver verði raunframtíðarbyrði af almannatryggingum. Styrkleiki uppsöfnunarlífeyriskerfisins er að næstu ár munu einstaklingar sem hafa réttindi í lífeyrissjóðum, sem er nú að meðaltali 120 þús.kr./mán., stækka tekjuskattsstofninn mjög hratt og skapa þar af leiðandi vaxandi tekjur hjá ríki og sveitarfélögum.

Þetta er atriði sem stjórnmálamenn virðast ekki gera sér grein fyrir. Vandi lífeyrisþega er mestur næstu 10-12 ár, og þar með ríkissjóðs, en til lengdar mun lífeyriskerfið styrkja bæði stöðu ríkisfjármála og samkeppnisstöðu atvinnulífsins. Nokkrir embættismenn í fjármálaráðuneytið virðast vilja halda tekjum af greiðslum sjóðsfélaga lífeyrissjóðanna utan við sviga, sem og skatttekjum af greiðslum almannatrygginga.

Það er grundvallaratriði að verkaskipting milli almannatrygginga og lífeyrissjóða sé skýr. Það sé tryggt að launafólk hafi áþreifanlega betri hag af því á efri árum að hafa greitt iðgjöld til samtryggingarsjóða á starfsævinni.

Sveigjanleiki í starfslokum er mikilvægur. Í tillögunum er lögð áhersla á að auka hann þarf og viðhalda möguleika launafólks til að velja sér séreignarsparnað sem tryggir raunverulegt val um fyrirkomulag starfsloka.

Þá er einnig horft til þess að auka þurfi verulega áherslu á starfsendurhæfingu þeirra sem missa starfsorku til þess að tryggja eins og kostur er áframhaldandi þátttöku á vinnumarkaði.