Verkalýðsmafían

Við starfsmenn stéttarfélaganna áttum okkur stundum á þeirri umfjöllum sem virðist eiga greiða leið upp á pallborðið, allavega hjá sumum fréttamönnum og spjallþáttastjórnendum. Það hringdi í mig fréttamaður í gær og spurðist fyrir um hvort ég þekkti til þess að einhverjir vinnuveitendur væru farnir að nýta sér ástandið á vinnumarkaðnum til þess að hafa réttindi af fólki. „Já, en það er ekkert nýtt þetta hefur verið svona frá því daginn eftir Hrun, en þið fréttamennirnir hafið ekki tekið eftir því hvað sé að gerast á vinnumarkaði og haldið því að við gerum ekkert, nema að en sitja við tölvurnar og gambla með fjármuni lífeyrissjóðanna“ svaraði ég.

„Ætlið þið verkalýðsforkólfarnir að gera eitthvað sérstakt átak í þessu ástandi á vinnumarkaðnum?“spurði hann

„Nei“ svaraði ég „við erum búin að vera á vígvellinum alla daga vikunnar frá Hruni í þessu blóðugir upp að öxlum. Fyrst nú í mörg ár sjáum við fram á þann möguleika að geta beitt fyrir okkur verkfallsheimildum og neitt ríkisstjórnina til þess að láta okkur fá þau lög sem búið er að lofa okkur t.d. um viðspyrnu í kennitöluflakki og víðtækari heimildir til aðgerða. T.d. heimilda til pólitískra verkfalla eins og hin stéttarfélögin á Norðurlöndum hafa, en Páll Pétursson með ríkistjórn sjálfstæðismanna og framsóknar tóku af okkur um svipað leit og þeir lögðu félagslega húsnæðiskerfið í rúst.“

Lesandi góður þú afsakar pirringinn, en þetta var eiginlega það sem fyllti mælinn. Við höfum verið að upplifa það undanfarin misseri að SA er með námskeið í því hvernig fyrirtæki geti vikið sér undan umsömdum launahækkunum og endurtekið hafa nokkrir einstaklingar sett saman óskalista og fara með hann í fjölmiðla og gera þar verkalýðshreyfinguna ábyrga fyrir því að allar kröfum listans nái fram að ganga.

Í þeim tilfellum sem við fáum að vita hverjir séu þar á ferð, er það æði oft fólk utan stéttarfélaga. Ef stéttarfélag á að bera ábyrgð á framgangi einhverra krafna, verður vitanlega að bera þær upp við stjórn viðkomandi félags og félagsfundur að samþykkja þær. Oft er kröfurnar óraunhæfar og stundum ganga þær þvert gegn samþykktum kröfum viðkomandi stéttarfélags, en oftast eru þar mál sem búið að takast á við stjórnvöld árum saman en án árangurs.

Stundum hittum við í þessu ferli svokallaða „góðkunningja“ starfsmanna stéttarfélaganna. Í starfi okkar og ferðum á vinnustaði kynnumst við vel undirheimum vinnumarkaðsins, þekkjum þá sem beita öllum brögðum í bókinni til þess að svíkja og pretta fólk og hafa af launamönnum réttindi eins og veikindadaga, orlof, greiða ekki nema hluta launa og gufa svo upp með því að skipta um kennitölu. Það er fjöldi fyrirtækja sem eru rekinn beinlínis með það að markmiði að láta allan kostnað renna á ábyrgðarsjóð launa og skipta bara um kennitölu.

Nú er gósentíð fyrir svona menn. Örvæntingarfullir heimilisfeður að reyna að ná endum saman fyrir mat og nauðþurftum fyrir fjölskylduna, svefnlausir yfir því hvort þeim takist að fá smá aukavinnu á morgun eða hvort uppsögnin berist. Oft hittum við massaða og flotta gæja á góðum bílum og slá mikið um sig. Þeir láta fólkið vinna svo svart á smánarlaunum og það öðlast engin réttindi „Drullaðu þér heim ef þú ert eitthvað óhress,“ „Ertu geggjaður, heldur þú að þú fáir eitthvað frí, þú ert á fullum bótum frá mér sem borga skatta.“

Þegar við vorum í reglulegu vinnustaðaeftirlit nýlega gengum við fram á einn Mr. X. Hann var búinn að kaupa raðhúsalengju og að fylla hana af mönnum sem allir voru á atvinnuleysisbótum og enginn þeirra var með réttindi, samt voru þeir að leggja raflagnir og vinna við smíðar, múrverk og pípulagnir. Mr. X sagði góðlátlega við okkur „Þetta eru nú bara vinir mínir, ha. Þeir eru bara að gera mér greiða, ég hjálpaði þeim um daginn, hvaða bull er þetta, ha strákar erum við ekki vinir?“ Og mennirnir nikkuðu álútir og reyndu að láta sig hverfa. Oftast taka þeir á sprett þegar við mætum og gufa upp. Og Mr. X kveður okkur oft með þessum orðum, "Ef þið farið með þetta í fjölmiðla fer ég í meiðyrðamál við ykkur, ha."

Ég hef gert það nokkrum sinnum, alltaf eru það sömu lögmennirnir sem alltaf birtast þegar þessi Mr.X er að níðast á launamönnum og beita öllum brögðum til þess að verja þær gerðir. Einu sinni náðu þeir því fram að ég var dæmdur fyrir meiðyrði, þá hafði ég sett fundargerð á heimasíðuna, sem túlkur hafði skrifað og þar kom fram, sem var reyndar staðfest af verkstjórum, að Mr. X sagði að það ætti bara að berja starfsmennina, ef þeir væru með eitthvað múður. Ég var dæmdur fyrir meiðyrði og 250 þús. kr. sekt.

Margir félagsmanna sem hringja í okkur vilja ekki segja til nafns, en láta okkur vita um eitt og annað ólöglegt sem er í gangi, en segja okkur jafnframt að þeir sitji undir stanzlausum hótunum um að ef þeir tali við Rafiðnaðarsambandið. Oft er það svo að fólk þorir ekki að láta okkur fá launaseðla eða önnur gögn, sem við verðum að hafa til svo hægt sé að byggja upp mál. Það er ekki bara óttinn við að missa vinnuna, heldur einnig þá vita menn að ef einhver rekinn vegna deilna við vinnuveitanda í gegnum sitt stéttarfélag, þá takmarkar það möguleika til annarrar vinnu, sama á við um einstakling sem hefur störf hjá verkalýðsfélagi.

Þessir Mr. X borga helst ekkert til samfélagsins og ef þeir borga í lífeyrisjóð þá er það einhverja af þessum erlendu sjóðum. Þeir reka sjálfa sig sem EHF og skella stundum einni greiðslu í stéttarfélagsgjaldi af 50 þús. kr. mánaðarlaunum og mæta svo og gera kröfur um styrki og bætur upp tugi þúsunda og aðgang að námskeiðum á styrkjum. Þegar þeim er bent á þær starfsreglur sem okkur starfsfólki eru settar af sambandsstjórn, þá sleppa þeir sér og setja allt á annan endann. Við sjáum þessa góðkunningja okkar svo fremsta í mótmælum á Austurvelli eða fremst á sviðinu í Háskólabíó með glampandi ræður, koma vel fyrir og tala flott. Ég er ekki að segja að allir á Austurvelli séu svona, en margir þeirra sem mest ber á. Við höfum einnig séð nokkra þeirra í spjallþáttum, þar sem þeir geta vart lokið setningu án þess að veitast að stéttarfélögunum og starfsfólki þeirra og kallað okkur verkalýðsmafíu, líklega vegna þess að við neituðum að brjóta reglur og moka fjármunum í þá.

Skrifstofa RSÍ fær um 100 símtöl á dag og um 50 tölvupósta auk beinna heimsókna. Við réðum í fyrra lögmann inn á skrifstofuna og sálfræðing til þess að hjálpa okkar fólki, áður vorum við með samninga við fagfólk út í bæ og erum ennþá, en viljum geta tekið við bráðamóttökur. Það er fullt út úr dyrum hjá þeim. Þar eru til umfjöllunar mörg mál sem eru svo viðkvæm að ekki er hægt að fjalla um þau opinberlega. Fólk sem berst fyrir húsum sínum og við erum í slagsmálum fyrir það við bankana. Fáránleg lán sem bankar létu fólk fá, en tók veð í húsum foreldra þeirra. Það hefur leitt til sjálfsmorða ungs fólk eða það er flúið af landi brot, og skuldirnar sitja í fanginu á fullorðnum niðurbrotnum foreldrum. Bankarnir gera hverja aðförina á fætur annarri að því og við stöndum með því í vörninni. Við hvetjum þessu fullorðna að borga ekki þar sem bankinn muni ekki gera fjárnál í lífeyri. En bankinn laug samt sem áður og lét viðkomandi greiða 70% af lífeyrinum í afborganir.

Mr. X verður oft svo undurmjúkmáll og lofar starfsmanni sínum öllu fögru, bara að hann fari nú upp á skrifstofu RSÍ og nái í gögnin og komi þar með í veg fyrir að farið verði í mál. Mr. X veit að getum vitanlega ekkert gert nema að hafa gögnin og staðfestingu félagsmanna um að misrétti hafi verið beitt. Mjög algengt er að menn hafi ekki fengið laun í 3-4 mánuði, en þora ekkert að gera vegna þess þá missi þeir vinnuna. Hanga í voninni um að þetta bjargist og lifa á gjöfum frá mömmu og pabba.

Einnig erum við með nokkur dæmi þar sem einstaklingum hafði verið gert undir hótunum um uppsögn að taka ekki orlof heldur vinna það og áttu inni jafnvel sumir yfir 100 daga. Þá stundum kemur það upp að skipt er um kennitölu fyrirvaralaust og málunum vísað á ábyrgðarsjóði þar sem hámark vegna svo er einungis liðlega 500 þús. Skyndilega er bókhaldið týnt og aðilaskipti og engin skrifleg gögn til og viðkomandi missir tveggja til þriggja mánaðalaun.

Eða manninn sem fékk seint og jafnvel aldrei borgað hjá sínum vinnuveitanda. Í ráðningarsamningi hans var hann átti hann að fá síma til afnota og allt slíkt. Þegar hann fór að rukka um þessar græjur þá fékk vinnuveitandinn hann til að lána sér fyrir þessu ofan á allt annað. Nú er það er allt í vanskilum auk launanna að sjálfsögðu eins og annað.

Það eru liðlega 100 mál sem við starfsmenn höfum komið inn á borð lögmannsins á þessu ári og tekist að leysa um 80, sumir eru svo hálir að það er erfitt að ná þeim. En við sjáum Mr. Xin niður á Austurvelli öskrandi um það óréttlæti sem þeir telja sig vera beitta af handónýtri verkalýðshreyfingu. Og fréttamenn jamma og jésúsa sig yfir þessari mafíu sem kýs sig sjálfa og ákvarðar eigin laun og bónusa og allan pakkann.

Eftir Hrun hafa útgjöld styrkja úr sjóðum RSÍ vaxið um 100 millj. kr. á ári. Heimsóknir á vinnustaði vegna átaka hafa aldrei verið fleiri. Svört vinna fer vaxandi. Fjöldi starfsmenntanámskeiða hefur aldrei verið meiri. Við vorum í sumar að stækka skólann okkar um helming. Og styrkja hann um 150 millj k.r aukalega. Öll 43 orlofshús sambandsins eru fullbókuð allt árið. Tjaldsvæðið hefur verið stækkað tvö undanfarin sumur, en allt er þar yfirfullt og við vorum með um 15.000 gesti þar síðasta sumar.

Það er ekki tekið út með sældinni að vera starfsmaður stéttarfélags og við sitjum undir mörgum leiðinlegum ákúrum og sumt okkar fólks bognar í þessum átökum og beygir af. En það stendur svo upp og heldur áfram undir endalausum svívirðingum fjölmiðlamanna sem njóta dyggrar aðstoðar lýðskrumaranna. Starfsmenn stéttarfélaganna hafa ekkert með fjármuni lífeyrissjóðanna að gera, en við köllum framkv.stj. okkar sjóðs og stjórnarformann á alla okkar fundi þar sem þeir eru teknir á beinið og látnir útskýra fyrir okkur rekstur sjóðsins. Almennu lífeyrissjóðirnir eru einu fjármálastofnanirnar sem ekki hafa hrunið. Okkar sjóður stendur prýðilega, það voru aftur á móti sumir sjóðir sem ekki standa eins vel, þá helst þeir sjóðir sem bankarnir sáu um. Slagsmál í starfsnefndum ríkisstjórnar og innan ASÍ hafa aldrei tekið jafnmikinn tíma.

En það sem heltekur umræðunni er að við starfsmenn stéttarfélaganna viljum ekki standa með góðkunningjum okkar á Austurvelli og kasta grjóti í lögregluna og krefjumst þess að gengið verði gegn vilja yfirgnæfandi meirihluta félagsmanna og sparifé þeirra tekið eignarnámi og nýtt til þess að greiða upp skuldir annarra, þar á meðal góðkunningja okkar,sem eru með mun meir skuldir en hinn venjulegi launamaður.