Ómerkilegasta grein mánaðarins

Í gær birtist grein í Fréttablaðinu eftir Bjarna Jónsson, stjórnarformann fyrirtækis sem nefnist Nordic Store sem margir eru hrifnir af. Áberandi er að þar er sá hópur sem alltaf fagnar ef veist er að starfsemi samtaka launamanna og vitanlega er Silfur Egill þar fremstur í flokki að venju.

Í greininni er í besta falli um að ræða misskilning að ræða eða kannski þekkingarskort eða eru það stjórnmálaskoðanir sem blinda eins og svo oft þegar kemur að réttarstöðu launamanna.

Það er ekki hægt að skilja Bjarna öðruvísi en svo að hann vilji leggja niður það öryggisnet sem byggt hefur verið hér á landi og fara amerísku leiðina.

Þeir sem þekkja til í þessum málum vita að íslenskt verkafólk gerði kröfur um að hér á landi væri svipað bótakerfi og þekktist í hinum Norðurlandanna, ástandið væri ekki eins og Bjarni mælir með velferðarkerfið verði lagt niður og þeir sem hafi vinnu njóti þess, hinir liggi í göturennunni.

Þau framlög sem Bjarni talar um eru ekki framlag fyrirtækja, þetta er hluti launa. Sama gildir um veikindadaga, orlofsdaga og lögbundna frídaga, það er hluti launa sem vinnuveitandi leggur til hliðar og greiðir síðar út. Þetta er afleiðing þess að íslensk stjórnvöld höfnuðu því að fara sömu leið og gert var í hinum Norðurlandanna það er að gera þetta í gegnum skattakerfið og Tryggingarstofnun. Íslenskt verkafólk lamdi þetta í gegn með verkföllum í gegnum kjarasamninga. Það veldur því að beinir skattar hér eru lægri en á hinum Norðurlandanna og um leið laun.

Það er gert ráð fyrir þessu öllu í rekstrarkostnaði og kemur m.a. glögglega fram í mismun á útseldri vinnu og því sem starfsmaður fær í sitt launaumslag. Þessar stærðir eru allar vel þekktar og oft nýttar í gerð kjarasamninga þegar verið er að ræða heildarlaunakostnað fyrirtækja.

Það eru allmargir sem hafa kosið að fara þessa leið sem Bjarni leggur til á undanförnum árum og hafa gerst verktakar/undirverktakar, gerviverktakar eða hvað menn nú vilja kalla það og fá þá til sín frá vinnuveitanda launatengd gjöld og standa síðan sjálfir skil á þeim og standa sjálfir undir greiðslum til sín á frídögum og í veikindum. Sumir hverjir hafa þá kosið að standa utan stéttarfélaga og reyndar hafa sumir einnig kosið kosið að skerða að auki það sem þeir greiða til samfélagsins.

Þetta ber svo að því virðist Bjarni saman við laun þeirra sem hafa kosið að vera í samtryggingarkerfinu. En samtryggingakerfi eru eins og önnur tryggingarkerfi, ef þú greiðir ekki iðgjald þá ertu einfaldlega ekki með réttindi. Þú tryggir ekki eftir á. Ekki er hægt að gera kröfur til þess að njóta þeirra sjóða sem aðrir eru að greiða í en viðkomandi gerir ekki.

Enginn hefur staðið í vegi fyrir þessu fyrirkomulagi, utan þess að skattrannsóknastjóri hefur stundum eitthvað verið að vesenast. En nú standa margir þessara einstaklinga við dyr stéttarfélaganna og vilja komast í skjól samtryggingarsjóðanna, auk þess að gera kröfur um greiðslur frá og eins tryggingarkerfi sjúkrasjóðanna, örorkubótakerfi lífeyrissjóðanna og atvinnuleysistryggingakerfinu.

Einnig eru þarna allir þeir sem standa fremstir í flokki og krefjast þess að teknir sé fjármunir úr lífeyrissjóðunum og greiddar niður skuldir annarra.  

Ég skil ekki hvaðan Bjarni fær þá niðurstöðu að starfsmenn stóru fyrirtækjanna séu lægst launaðir á íslenskum vinnumarkaði. Ef laun í rafiðnaðargeiranum eru skoðuð þá er þessu allavega öfugt varið. Það eru rafiðnaðarmenn í litlu fyrirtækjunum á almennum markaði sem eru með lægstu launin.

Bjarni hallmælir  verkalýðsfélögunum og heldur því að því virðist fram fram að þau semji við sjálf sig um kaup og kjör og haldi þeim niðri til þess að ná til sín völdum. Þetta er einhver ógeðfelldasta ásökun sem maður hefur lengi heyrt. En maður kannast svo sem við þá sem fagna ávalt svona málflutning. Þeir eru flestir ekki félagsmenn stéttarfélaga, þeir eru sjálfstæðir gerviverktakar sem vilja koma sér hjá því að greiða til samfélagsins.

Ég hef verið í stjórn stéttarfélags um alllangt skeið, eftir að ég hætti þar var sótt að mér að gefa kost á mér í stjórn lífeyrissjóðs fyrir rúmu ári og var kosinn þar í kosningu milli þriggja aðila á tveim stórum fundum sjóðsfélaga. Ég hef ekki upplifað þetta sem Bjarni lýsir.

Ég hef á öllum þessu ferli einu sinni verið kosin í stjórn fyrirtækis, það var SR ég gerði þar athugasemdir við launakjör fólks sem var að reisa nýja verksmiðju í Helguvík, það varð allt vitlaust að ég væri að nýta aðstöðu mína til þess að skipta mér af hlutum sem ég læti að láta vera, meir að segja splæst á mig stóryrtum leiðurum í Mogganum og heilu Reykjavíkurbréfi þar ausið var yfir mig fúkyrðum.

Það er fínt ef menn vilja fjalla um þessi mál en grein eins og grein Bjarna er ekki innlegg í þá umræðu þar eru allt of margar rangfærslur til þess að hægt sé að taka mark á henni.

Rammaáætlun og tækifærissinnarnir í VG

Lengi hafa staðið deilur meðal landsmanna um virkjanir. Hvar eigi að virkja, hvaða svæði eigi að vernda og svo hversu mikið þurfi að virkja. Flestir voru sammála um að koma yrði þessum málum í einhvern farveg þar sem komið væri í veg fyrir að skammtímahugsun tækifærissinnaðra stjórnmálamanna á atkvæðaveiðum réði för í þessu viðkvæma málaflokki.

Í nær öllum kosningabaráttum hafa stjórnmálamenn farið um og lofað mikilli atvinnuuppbyggingu í sínu kjördæmi, sjaldan kom fram í máli þeirra hversu mikla orku þyrfti þannig að hægt væri að framkvæma þau loforð sem þeir gefa. Það var í þessu umhverfi sem ákveðið er að hefja vinnu við Rammaáætlun.

Þar var m.a. litið til þess hvernig norðmenn hefðu leyst samskonar deilur. Við borðið settust ekki bara fulltrúar stjórnmálamanna og Landsvirkjunar, allir hagsmunaaðilar fengi sinn stól, þar á meðal útivistarfólk og var ég fulltrúi þeirra í fyrri umferð þessarar vinnu.

Nú er búið að afla upplýsinga sem segja okkur svart á hvítu að tiltekin svæði séu dýrmæt fyrir þróun íslenskrar náttúru eða sem vettvangur ferðaþjónustu, útivistar og lífsfyllingar fólks, þau eru sett í verndarflokk. Önnur svæði hafa verið sett í biðflokk þar sem óvissa er um þá orku sem hægt er að virkja á hverjum stað og hversu mikið er óhætt að taka af henni í einu.

Á meðan þessi vinna hefur staðið yfir hefur komið fram að gufuaflsvirkjanir eru ekki eins umhverfisvænar og margir vildu halda fram. Ekki hefur tekist að leysa vandamál hvað varðar útblásturs- og affalsmengun frá gufuvirkjunum, auk þess að töluverkur vafi er um rekstaröryggi nokkurra svæða.

Það hefur aldrei verið hlutverk Rammaáætlunar að uppfylla loforð tækifærissinnaðra stjórnmálamanna, heldur er henni þvert á móti ætlað að skapa sátt um nýtingu til framtíðar. Tryggja eins vel og frekast verður kosið sjálfbæra þróun og gætt sé varúðar við að finna hagfellda nýtingu náttúrusvæða.

Nú þegar niðurstaða Rammaáætlunar liggur loks fyrir, ætlumst við til að farið sé að niðurstöðum hennar og skammtímahugsun og tækifærismennsku stjórnmálamanna vikið til hliðar. Sé litið til alls þess að er harla einkennilegt og reyndar mótsagnarkennt þegar einhver hópur stígur nú og vill rifta niðurstöðu Rammaáætlunar fram að segist tala fyrir munn náttúruverndarsinna og hefur í hótunum við launamenn og samtök þeirra.

Þessi hópur vill ekki sleppa fyrri möguleikum til brellubragða og því fer fjarri að þetta fólk tali fyrir munn allra náttúruverndarsinna, þessi hópur vinnur gegn náttúruvernd og þar fara fremst nokkrir þingmenn og ráðherrar VG.

Það liggur fyrir að það þarf að virkja á Íslandi. Það eru ákveðin svæði sem eru betur til þess fallin en önnur. Það er ekki þar með sagt að það þurfi að virkja öll þessi svæði nú þegar.

Það er mikið atvinnuleysi á Íslandi og það þarf að skapa um 30 þús. störf á næstu árum svo við náum að vinna okkur út úr þeirri stöðnum sem hér ríkir. Ef það á að takast verður ekki komist hjá því að auka fjárfestingar hér á landi. Þetta er ekki einkaskoðun einhverra verkalýðsforkólfa sem eru um borð í virkjanahraðlest, svo ég vitni í dylgjur og upphrópanir VG manna sem telja sig vera sjálfkjörna málsvara allra náttúruverndarsinna og um leið almennings hér á landi.

Þegar forsvarsmenn stéttarfélaga hafa bent á framangreind atriði eru þeir einfaldlega að benda á samþykktir félagsmanna og að hvaða markmiðum við höfum stefnt að með því að standa heilshugar með í gerð Rammaáætlunar.

Í Rammaáætlun er sátt um forsendur fyrir víðtækri friðun byggðri á raunsæjum forsendum og þar er tekið fram fyrir hendurnar á tækifærissinnuðum stjórnmálamönnum sem gefa sig út fyrir að vera hinir einu og sönnu náttúruverndarsinnar. Þessi hópur vinnur gegn náttúruvernd.

Guðmundur Gunnarsson formaður umhverfisnefndar ASÍ 

Réttlæti Björns Vals

Nú er rúmt ár síðan ég hætti sem formaður Rafiðnaðarsambandsins og ætla mér ekki að blanda mér í ákvarðanir formannafundar ASÍ. En mér finnst alltaf einkennilegt þegar  ráðist er á þann sem er í því hlutverki að kynna niðurstöður og samþykktir formannafunda eða annarra funda. Það er svona álíka og Björn Valur og Steingrímur veittust að póstkonunni, sem ber til þeirra gluggaumslögin.

Ég þekki þetta vel, hafandi verið formaður öflugs landssambands í 18 ár. Stundum var maður í því hlutverki að tala fyrir samþykktum meirihlutans, þó þær væru í andstöðu við eigin tillögur og skoðanir. En þetta er hið félagslega umhverfi, meirihlutinn ræður. Það virðist reyndar vera svo að margir þingmenn skilji ekki það hugtak, enda ganga þingstörf í samræmi við það.

En það er vart hægt að sitja hjá þegar Björn Valur byrjar enn eina ferðina að tala eins og forysta ASÍ geti samið við þingmenn um einhverjar útgreiðslur úr lífeyrissjóðunum, eða veitt þingmönnum lán á neikvæðum vöxtum svo þeir geti efnt kosningaloforð sín.

Það eru í gildi ákaflega skýr lög sem kveða úr um hvað megi greiða úr lífeyrissjóðum. Maður skyldi nú ætla að maður sem situr á löggjafarsamkomu landsins ætti að þekkja þau lög. Sjá hér

Þingmaður ætti einnig að vita að Fjármálaeftirlitið hefur glögga yfirsýn yfir útgjöld lífeyrissjóðanna og fylgist ákaflega vel með því. Lífeyrisjóðunum ber að senda reglulega inn allar skýrslur þar um.

Það hefur margoft komið fram að FME hefur sagt að ef einhver lífeyrissjóður felli niður innheimtanleg lán eða veiti fjármunum til annars en lögbundinna greiðslna það er í lífeyrir, örorkubætur eða maka- og barnabætur þá verði stjórn þess lífeyrissjóðs dreginn til ábyrgðar á þeim gjörning. Einnig eru fyrirliggjandi samþykktir frá sjóðsfélögum að þeir muni gera slíkt hið sama.

Þvert á þetta hefur margoft komið fram að skilningur þingmanna í sínum ríkistryggðu sjóðum sé sá að þeir geti ráðstafað inneignum sjóðsfélaga, og það er mörgum áhyggjuefni. Hérna má sérstaklega benda á ítrekuð ummæli Ögmundar og Björns Vals.

Reiknisformúlan um afkomu lífeyrissjóðanna er ákaflega einföld og maður getur jafnvel ætlast til að þingmaður ráði við þá formúlu. Hún er svona : Ef innistæður í lífeyrissjóð minnka af einhverjum ástæðum, þá er minna til í sjóðnum til þess að greiða út lögbundnar bætur.

 

Ef ekki er til nægjanlega innistæða til þess að standa undir skuldbindingum segja landslög sett af þingmönnum á Alþingi að stjórn viðkomandi sjóðs sé skyldug til þess að skerða bæturnar. Ef stjórnin gerir það ekki þá er hún að ráðstafa sparifé unga fólksins til eldri kynslóða, sem er brot á stjórnarskrá, landslögum, reglugerðum og starfsreglum lífeyrissjóða. Þetta er nú ekki flóknara.

Í lífeyrissjóð Björns Vals og Ögmundar er það hins vegar þannig, að ef það vantar peninga í lífeyrissjóð þeirra, þá er sent á gamlársdag minnisblað til ríkissjóðs um hversu mikið vanti. Í dag er það um 500 milljarðar og skuld ríkissjóðs við lífeyrissjóð Björns Vals vex um 25 milljarða á ári.

Skuldin verður síðan löguð með því að hækka skatta á landsmenn. Það hefur margoft komið fram að það þurfi að hækka skatta á landsmenn innan 10 ára a.m.k. um 4% vegna skuldar ríkissjóðs við lífeyrissjóð þingmanna.

Eða með öðrum orðum að það skiptir Björn Val engu þó honum tækist að ná út sparifé launamanna og ráðstafa því í einhver gæluverkefni, hann fær sinn lífeyri óskertan, en verkafólk í almennum lífeyrissjóð fær hins vegar skertar bætur og að auki hækkaða skatta til þess að standa straum af óráðssíu Björns Vals úr sínum ríkistryggða sjóði.

Þetta er það réttlæti sem Björn Valur vill og kvartar sáran undan andstöðu forystu verkafólks með sínum venjubundna hætti. Það verður nú að segjast eins og það er, þó það sé stundum erfitt að viðurkenna það, en það eru einungis þingmenn hinna svokölluðu félagssinnuðu stjórnmálaflokka sem tala eins og Björn Valur og er mörgum umhugsunarefni þessa dagana.

Hið fullkomna samfélag háskólaprófessora

Hafandi hlustað á umfjöllun háskólaprófessora og þingmanna Sjálfstæðisflokksins undanfarna daga um tillögur „fræga fólksins í svonefndu Stjórnlagaráði“, renna um huga minn myndir dregnar af Voltaire.

Hér vísa ég í ummæli dr Altúngu, þeim finnist þeir hafi búið til hið fullkomna samfélag. Því sé engin ástæða til að breyta eða bæta samfélagið og vinna gegn öllum breytingum.

„Við búum í besta heimi allra mögulegra heima", sagði dr. Altúnga, lærifaðir Birtíngs í sögu Voltaire. „Allt sem gerist stuðlar á endanum að hinu góða enda er heimur okkar bestur allra mögulegra heima.“

Þrátt fyrir nánast óþrjótandi hrinu hörmunga (Hrunsins) rígheldur dr. Altúnga (íhaldið) í hugmyndir sínar, um að allt sé eins og best verði á kosið. „Vinnum án þess að brjóta heilann, það eitt gerir lífið bærilegt.“

Og Birtíngur kemst að niðurstöðu: „Maður verður að rækta garðinn sinn.“

Háskólaprófessor tekur viðtal við sjálfan sig í LÍU blaðinu

Öflugri verkalýðshreyfingu hefur verið þakkað hið örugga og friðvænlega ástand sem ríkt hefur á Norðurlöndum. Okkur hefur tekist að skapa sérstöðu í heiminum.  Með stöðugri baráttu tókst að halda stjórnvöldum á réttri braut alla síðustu öld.  Foreldrum okkar tókst að brjótast upp úr örbirgð og skapa fjölskyldum sínum tryggt og friðsamt umhverfi.  Á sama tíma hefur staðið yfir barátta verkafólks í þrælakistum í fátækari hlutum heimsins. Þar stritar blásnautt fólk og börn allt upp í 18 – 20 tíma á sólarhring við ömurlegar aðstæður í niðurníddum verksmiðjuhjöllum fyrir nokkra aura á tímann.  Þessir staðir eru afgirtir því vitneskjan um þrælahaldið verður almennari og andstaðan hefur verið vaxandi.

Kostnaðurinn við girðingar og gæslumenn með alvæpni er smáræði miðað við afraksturinn af því að framleiða tískuvöru fyrir efnaða Vesturlandabúa og þetta breiðist út til allra átta, líka til okkar í norðrinu. Þrælakistur hafa fundist í Norður-Evrópu og Bandaríkjunum.  Og við finnum þær hér á Norðurlöndum. Ungar konur og drengir eru þrælar klám- og eiturlyfjahringja.

 

Stofnuð eru fyrirtæki sem leigja út verkafólk til hverskonar verka á 100 dollara á mánuði. Lengd vinnutíma skiptir engu máli. Neðanjarðarhagkerfið blómstrar í skjóli kennitöluflakksins og gjöld til samfélagsins skila sér ekki. Samfara því gera þau eðlilegan rekstur innlendra fyrirtækja erfiðan eða jafnvel vonlausan. Sumar ríkisstjórnir hafa vaknað upp við vondan draum, í skjóli aðgerðarleysis þeirra hefur dafnað illgresi í bakgarðinum. Aðgerðir íslenskra stjórnvalda hafa valdið því að langtímaatvinnuleysi hefur margfaldast hér á landi, það sem af er þessari öld. Á meðan íslenskrar fjölskyldur berjast í bökkum, þá eru fluttir inn þúsundir blásnauðra erlendra verkamanna.

Fyrir skömmu var sett upp þrælakista uppi við Kárahnjúka með 1000 erlendum þrælum. Þar settu íslensk stjórnvöld upp girðingar til að halda vinnuaflinu á sínum stað og aðskilja það frá íslensku þjóðfélagi. Þar giltu sérstök lög um vinnutíma, ökuréttindi, starfsréttindi, öryggismál, aðbúnað verkafólks, kaup og kjör. Þessi lög eru samin og sett af ítölskum auðhring og þeim er framfylgt í skjóli aðgerðarleysis og endurtekinna undanþágna íslenskra stjórnvalda.

 

Talsmenn frjálshyggjunnar kætast og tala opinberlega um að nú séu góðir tímar. Hægt er að flytja inn ódýrt vinnuafl og hámarka arðinn með því að notfæra sér neyð bláfátæks fólks frá svæðum þar sem örbirgð ríkir. Með því sé hægt að halda aftur af ósanngjörnum launakröfum frekra og ofalinna launamanna, sem undir stjórn verkalýðsforkólfa hafa takmarkað hugsanlegan arð fjármagnsins.

Stefna öfgakenndrar frjálshyggju hefur tekið heimsbyggðina kverkataki. Samfélög eru að leysast upp vegna áherslu á einstaklingshyggju þar sem frelsi einstaklingsins er tryggt til að velja það sem honum sýnist, án tillits til samfélagsins og afleiðinganna. Allar áherslur miða að forréttindum og hagsmunum þess sem á fjármagnið.  Grafið er undan skipan samfélagsins og þetta leiðir af sér óöld.  Alið er á mýtum til þess að þjappa fólki saman undir þessa samfélagskipan. Áhrifaríkustu leiðirnar eru að höfða til trúarbragða og þjóðernishyggju. Alið er á ótta og engu máli skiptir í hugum frjálshyggjumanna hvort mýturnar fela i sér eitthvert sannleikskorn. Þær gegna einungis því hlutverki að stjórn samfélaginu og skara eld að köku fjármagnseigandans.

Búnar eru til einfaldar mýtur svo boðskapurinn komist til  skila. Dæmi um áhrifamikla mýtu er að bandaríska þjóðin sé stórkostleg. Þjóð sem hafi mikilvægu hlutverki að gegna, berjist gegn hinu illa í heiminum og breiði út hið góða, sem er lýðræði og bandarísk gildi. Þetta er lagt að jöfnu við boðun kristinnar trúar og hiklaust er gefið í skyn að þeir séu sérstakir boðberar Jesú Krists.

 

Svo mýtan virki þarf að búa til óvinaríki. Óvinavæðingin tengist á engan hátt hættunni sem til staðar er, heldur eingöngu metnaði viðkomandi stjórnmálamann til að viðhalda völdum. Boðuð er róttæk útþenslustefna bandarískra gilda, hernaðarhyggju sem leiðrétta á hið illa í heiminum, með þessu er skapaður samhugur heima fyrir. Settar eru upp sjónvarpsstöðvar sem senda linnulaust út boðskap um hinn afbakaða bandarísk rétttrúnað yfir heimsbyggðina.

Hermann Göring orðaði svipaða hugsun á áhrifaríkan hátt : Fólk vill ekki stríð ... En þegar allt kemur til alls eru  það leiðtogar ríkja sem eru stefnumarkandi og það er alltaf auðvelt að fá almenning á sitt band. Engu skiptir hvort um lýðræðisfyrirkomulag sé að ræða. fasisma, þingræði eða kommúnistastjórn... Það eina sem þarf að gera er að segja almenningi að von sé á árás og gera lítið úr friðarsinnum fyrir skort á þjóðernishyggju og fyrir að leggja þjóðina í mikla hættu það virkar eins í öllum löndum.

Helsti forsvarsmaður frjálshyggjunnar á Íslandi sagði á sínum tíma aðspurður hvort stefna hans geti ekki leitt til vaxandi fátæktar og örbirgðar. „Þetta er sjálfskaparvíti fólksins í láglaunastörfunum.  Það getur bara hætt að vinna og farið í háskóla.  Þá fær það mikið betri vinnu og þá getur það sparað og keypt sér hlutabréf.“ Gróðafíkn er orðin að æðsta takmarki og öll fyrirbrigði mannlegrar tilveru eru gerð að mati á kaupgetu. Gleypigangurinn ræður ríkjum, hann er boðorðið, fyrirheitið og æðsta takmark hins gerilssneidda lífs frjálshyggjunnar.

Tilteknir háskólaprófessorar fara hamförum þessa dagana, þeir óttast að íslenskum almenning takist að brjóta af sér fjötra hins íslenska gjaldmiðils, sem er handstýrt að útflutningsfyrirtækjum og valdastéttina. Grunn þessarar baráttu er að finna í nýrri stjórnarskrá. Í dag birtist viðtal við einn háskólaprófessor í þeim fjölmiðil sem gengur lengst í að verja hagsmuni  þeirra sem hafa náð undirtökum á íslensku samfélagi. Ummæli hans endurspegla þann hugarheim sem lýst er hér framar í þessum pistli.

Háborð sýndarveruleikans í háskólum landsins

Hrunið svipti hulunni af hátterni nýfrjálshyggjunnar. Við blasti sviðin jörð, hvar sem hún hafði farið. Nokkrum áköfustu boðberum stefnunnar ofbauð og snéru við blaðinu og kröfðust þess að bönd yrðu sett á spilavítin í Kauphöllunum. Allt var í rúst og það virtist óframkvæmanlegt að rétta af þjóðarskúturnar nema með ofursköttum á landslýð. Fjárfestar hirtu arðinn en sendu tapið á ríkissjóð. Nýfrjálshyggjan losaði sig við hina félagslega umgjörð, hún var sögð hafa slævandi og deyfandi áhrif. Vaxandi hnattvæðing hefur tryggt hreyfanleika auðs sem engar reglur ná yfir. Það er nýtt til skammtímafjárfestinga og skammtímahagræðingu. Fyrirtækjum er gert að hagræða og aðlaga sig að kröfum markaðarins, að öðrum kosti hafi þau glatað tiltrú fjárfesta.

Pólitískar ákvarðanir skipta í raun engu hvað varðar alþjóðamarkaðinn og þróun samfélaga heimsins. Endalaus keppni á öllum sviðum. Almannahagsmunir hafa vikið fyrir hagsmunum fjármagnseigenda. Þjóðir keppa í lækkun skatta til þess að ná fyrirtækjunum til sín. Það getur ekki leitt til annars en lakari skólum og veikari heilbrigðisþjónustu og skuldsettari þjóða. Það setur þrýsting á stéttarfélögin, þau dragi úr sínum kröfum og laun hækki ekki. Kaupmáttur minnkar. Arður fyrirtækjanna ræður öllu.

Þessi keppni mun leiða til þess að þau samfélög sem launamenn byggðu upp á síðustu öld verður fórnað á altari samkeppninnar. Það vantar lög sem tryggja hagsmuni almennings gagnvart fjármagnseigendum. Það verður að setja alþjóðlega stjórn á kerfið sem tekur mið af heildahagsmunum. Það þarf að skilgreina upp á nýtt hver markmiðin eigi að vera

Nýfrjálshyggjan heldur launamönnum utan sviga við efnahagslega formgerð og stefnir markvisst á að draga tennurnar úr fjöldasamtökum með því að varpa rýrð á allar þeirra athafnir. Þetta á sérstaklega við um vinnumarkaðinn. Þar ræður för hagræðingin og markaðsetningin. Nýfrjálshyggjan þiggur áhrifamátt sinn frá pólitísku og efnahagslegu valdi þeirra hagsmunaðila sem hún stendur vörð um. Með þeim má telja miðjumenn sem hafa komið sér notalega fyrir í uppgjöf afskiptaleysisins, til þeirra renna molar þegar hergóssinu er skipt á milli valdhafanna.

Allir fá greitt upp topp og það sem eftir stendur rennur til starfsmanna og þeim hótað uppsögn sætti þeir sig ekki við sitt hlutskipti. Nýfrjálshyggjan leggur upp úr að ala á óvissu meðal launamanna, hættunni á uppsögn. Í sumum tilfellum hefur tekist að fjarlægja samtrygginguna sem samtök launamanna hafa komið upp. Með því verða áhrif óvissunnar áhrifameiri. Rekstrarhagfræðilíkön einstaklingshyggjunnar ganga út á tilvist hóps atvinnulausra. Samtrygging hverfur og ráðningar verða tímabundnar og hlutfall ótryggra starfa vex.

Fréttir fjalla um líðandi stund og minnisleysi fréttastofanna verður algjört. Engin samtenging, öll umræða fer fram í lokuðum boxum. Verksmiðjum lofað í inngangi spjallþáttarins til þess að auka fjárfestingu og minnka atvinnuleysi, í næsta boxi er rætt um að selja orkuna erlendis því það fáist ekki nægilega gott verð hér heima og þá er skipt um box og menn sammála um að ekki sé hægt að virkja neitt vegna náttúruverndar, og í lokaboxinu fallast allir í faðma og tala um nauðsyn þess að endurreisa velferðarkerfið með því að auka tekjur samfélagsins.

Fyrir nokkru fór fram þjóðaratkvæðagreiðsla þar sem 67% samþykkti fumvarp að nýrri stjórnarskrá. Rannsóknarskýrslan svipti hulunni af athöfnum valdastéttarinnar í íslensku samfélagi og sú von hafði vaknað með þjóðinni að stjórnmálamenn ætluðu loks að fara að vilja þjóðarinnar. Ný stjórnskrá er von almennings um að stemma stigu við ofurvaldi valdastéttarinnar. En öllum brögðum er beitt til þess að koma í veg fyrir að hún nái fram að ganga.

Sársaukafullt er að vera gert að horfa upp háborð sýndarveruleikans í Háskólum landsins þar sem einungis fá að taka til máls skoðanabræður valdastéttarinnar. Þar er hlutunum snúið á haus og Stjórnlagaráðsmönnum stillt upp sem talsmönnum hins illa, þess er vandlega gætt að ráðsliðar komi ekki sjónarmiðum sínum á framfæri. Fjölmiðlar valdhafanna apa allt upp sem fram er sett við háborðið, jafnvel þó við blasi margt af því standist ekki neina skoðun. Stjórnmálamenn valdastéttarinnar hrópa örvæntingafullir á hinu hæstvirtu Alþingi, þjóðin sé að gera valdarán og ætli sér hrifsa til sín völdum og þjóðarauðnum frá sjálfskipaðri valdastéttinni.

Elvíra Mendes og Heiner Flassbeck

Í kjölfar viðtals Egils við hina snjöllu Elvira Mendez Pinedo, prófessor í lögfræði við Háskóla Íslands í Silfrinu áðan, langar mig til þess endurbirta pistil sem ég skrifaði 11. desember 2009.

Síðasta hrun er afstaðið, spilapeningarnir eru á borðinu og fjárhættuspilararnir eru enn í spilavítinu, en þeir viku aðeins úr salnum um tíma. Þeir ætla engu að breyta og vilja fá áfram sína bónusa og premíur. Sömu menn eru enn að störfum í greiningardeildunum, þó svo þessir menn hafi orðið uppvísir að því, að allt sem þeir greindu og allar spár þeirra, reyndust vera rangar.

Það eru 100 menn sem eru í leiðandi stöðum helstu greiningarhúsanna og starfa þar án nokkurra laga og reglna. Enn er greint á sömu forsendum og gefnar út spár. Allt er til reiðu til þess að hefja fjárhættuspilið aftur og stefna í næsta hrun. Miðað við óbreytta stöðu er það óhjákvæmilegt.

Þannig hófst erindi Heiner Flassbeck framkv.stj. deildar alþjóðavæðingar og þróunar stefnumörkunar Sameinuðu þjóðanna á alþjóðaþingi byggingarmanna í Lille í Frakklandi. Hér á eftir eru nokkur þeirra fjölmörgu atriða sem hann kom að. Hann nálgaðist heimskrísuna á annan hátt en ég hef heyrt áður og var sannarlega mjög áhugaverður fyrirlesari.

Stjórnmálamenn halda því fram að ástæða hrunsins hafi verið áhættusækni í fjárfestingum. Allir sem voru í spilavítinu spiluðu eins höguðu sér heimskulega. Allir voru þátttakendur í fjárhættuspilinu. Það er háttalag þessara spilara sem er vandamálið. Það er keppni í öllu og markaðurinn ræður og hann leiðréttir sig. Hefur hann gert það? Nei.

Við erum að drukkna í olíu, en samt fer olíuverð hækkandi. Þar sem þessi hækkun hefur gengið í mörg ár er verð á olíu orðið langt fyrir ofan eðlileg mörk. Það eru spádómar greiningardeildanna sem stjórna hegðun allra og raun ákvarða verð á olíu. Allir í spilavítinu bíða eftir ábendingum greiningardeildanna og hlaupa svo til eftir þeirra spádómum og fjárfesta. Allir veðja á sömu forsendum og verðið getur í raun ekki annað en hækkað.

Á markaðurinn að ráða nauðsynlegum aðgerðum í umhverfismálum? Það eru ekki ríkisstjórnir eða fólk í spilavítinu (greiningardeildunum) sem ver hagsmuni umhverfis og almennings. Fjárfestar eiga gríðarlega mikið af olíu og hafa fjárfest ofboðslega í olíuhreinsunarstöðvum.

Hvernig bregst markaðurinn við ef menn eiga mikið undir því að þróun og notkun rafmagnsbíla verði hröð? Allar líkur benda til þess að þeir felli olíuverð það mikið að öll þróun rafmagnsbíla stöðvast eða verður mjög hæg. Markaðurinn ræður og fjárfestar geta í einu vettvangi ómerkt allar ákvarðanir Umhverfisþingsins í Kaupmannahöfn.

Pólitískar ákvarðanir skipta í raun engu hvað varðar alþjóðamarkaðinn og þróun samfélaga heimsins. Næsta hrun blasir við ef ekkert verður að gert. Við verðum að leita að rótum vandans og lagfæra hann. Það er endalaus keppni á öllum sviðum. Almannahagsmunir hafa vikið fyrir hagsmunum fjármagnseigenda. Þjóðir eru farnar að keppa í lækkun skatta vegna fyrirtækjanna. Það getur ekki leitt til annars en lakari skólum og veikari heilbrigðisþjónustu og skuldsettari þjóða. Það setur þrýsting á stéttarfélögin, þau dragi úr sínum kröfum og laun hækki ekki. Kaupmáttur minnkar. Arður fyrirtækjanna ræður öllu.

Þessi keppni getur ekki leit til annars en að þau samfélög sem byggðum upp á síðustu öld munu hrynja. Þeim er fórnað á altari samkeppninnar. Það vantar lög sem tryggja hagsmuni almennings gagnvart fjármagnseigendum. Það verður að setja alþjóðlega stjórn á kerfið sem tekur mið af heildahagsmunum. Það þarf að skilgreina upp á nýtt hver markmiðin eigi að vera.

Sú þjóð sem er í vanda skapaði ekki vandamálið, það var hið frjálsa alþjóðlega og óheilbrigða fjármálaumhverfi. Ef ekki er tekið á kerfinu getur það ekki annað en leitt okkur í annað Hrun með sömu alvarlegu afleiðingunum og almenningur sem situr í súpunni með enn lakari lífskjör.

Það eru engin lög sem taka á þeim vanda sem við er að eiga. Ef ekki verða settar skýrari reglur til þess að taka á grunnvandanum, þá mun sama heimska og leiddi Ísland í gjaldþrot endurtaka sig. Það eru sömu forsendur sem eru að leiða Grikkland í þrot.

Þegar þjóð er kominn í þrot og rúinn trausti er henni gert að leita til AGS, sem í raun skapar sömu aðstæður aftur án þess að taka á vandanum. Þjóðfélög eru sett inn í sama farið. Það er einungis einn alþjóðlegur aðili sem getur tekið á vandanum og þvingað fram þær leiðréttingar sem verður að setja. Það er alþjóðaverkalýðshreyfingin. Hún verður að beita sér í því stoppa fjárhættuspilið í spilavítinu og þvinga stjórnvöld til þess að taka upp annarskonar samskipti og koma böndum á spilavítin.

Kerfið eins og það er nú tekur ekki mið af hagsmunum almennings. Hann er réttindalaus. Það eru fyrirtækin sem stjórna ríkisstjórnunum með sína hagsmuni í fyrirrúmi. Samspil þessara aðila velur þau kjör sem launamönnum er boðið upp á. Þau viðhorf sem höfð voru að leiðarljósi við uppbyggingu samfélaga eru að glatast og viðhorf fjármálanna hafa tekið yfir. Barnaþrælkun eykst, mansal viðgengst sem aldrei áður, kynlífsþrælkun vex, réttindalausum farandverkamönnum fjölgar og hungrið í heiminum vex.

Þeim fjölgar sem ekki hafa aðgang að vatni. Mannfyrirlitning fjölþjóðafyrirtækjanna nálgast okkur sífellt meir, meir að segja í löndum í miðri Evrópu eins og t.d. Bretlandi eru fyrirtæki sem byggja upp svarta lista og selja til atvinnurekanda. Á þessa lista eru menn skráðir sem vilja vera í verkalýðsfélögum, hafa gefið sig út fyrir að krefjast hærri laun eða gert athugasemdir við öryggisbúnað.

Opnir óheftir markaðir leiddu Ísland, eina ríkustu þjóð Evrópu, í gjaldþrot og fleiri eru á leiðinni. Gjaldþrot auðhyggjunnar og nýfrjálshyggjunnar blasir við hvert sem litið er. Fjárfestar eru prímusmótorar þessa ferlis blindaðir af veðmálakeppni sem fer fram eftir flautu greiningardeildanna. Skipuleggja verður baráttu almennings gegn þeim.

Ég fór og ræddi við Heiner Flassbeck eftir erindið og spurði hvort hann væri ekki til í að koma og heimsækja okkur. Hann tók vel í það og hann kom, en sárafáir mættu á erindi hans í fundarsal Háskóla Íslands. Ég hafði einnig samband við Egil og hann gaf sér ekki tíma til þess að kynna sér málið eða taka viðtal við Flassbeck.

Í samúðarverkfall með LÍÚ

Það er með ólíkindum hvað sjómenn hafa mátt þola í áralangri deilu sinni við útgerðarmenn um að njóta sömu réttinda og aðrir launamenn hafa hér á landi að geta gert kjarasamning. Síðasta útspil LÍÚ um að snúa deilunni yfir í pólitískan þrýsting á ríkisstjórn, sem gengur reyndar þvert á gildandi lög. En það er nú svo að oft hafa LÍÚ menn komist upp með hluti sem ekki eru taldir framkvæmanlegir fyrir aðra.

Hér er ég að vísa til þeirra breytinga sem gerðar voru á stöðu vinnudeilna með svokölluðum Pálslögum á sínum tíma. Þar var megintilgangurinn að koma einmitt í veg fyrir að verkalýðsforkólfar sem væru um of tengdir flokkspólitík, gætu smellt sér í löng og góð verkföll til þess að efla félagsandann, eins oft var sagt hér á fram undir 1985 þar til Pálslög voru sett.

 

Verkalýðsforystan þótti þá um of gleyma sér og tengja stjórnmálabaráttuna við kjarabaráttuna til þess að berja fram pólitíska stöðubreytingu. Það hefur ekki verið hægt síðan Pálslög voru sett af Framsókn og Sjálfstæðismönnum. Þetta er reyndar atriði sem fréttamenn og spjallþáttastjórnendur gleyma ætíð þegar þeir eru að leggja mat á stöðuna á vinnumarkaði.  

Í dag hafa hinir fjársterku eigendur kvótans innan LÍÚ gleymt sér í gæslu eigin hagsmuna. Barátta þeirra gegn nýrri Stjórnarskrá er þekkt og hefur verið umtöluð. Nú hefur LÍÚ farið inn á nýjar brautir og þeir krefjast þess að sjómenn sjái um greiða úr eigin vasa þann auðlindaskatt, sem þjóðin hefur lengi réttilega krafist að greiddur yrði fyrir afnotin af sameiginlegri auðlind þjóðarinnar, til þess að standa undir rekstri íslensks samfélags frekar en að tugir milljarða lendi árlega í vösum fárra.

Hér ætla útgerðarmenn greinilega að nota atvinnulaust fiskvinnslufólk til þess að reyna að skapa þrýsting á stjórnvöld. Þetta kostar útgerðarmenn ekki krónu, því þeim var gefinn á sínum tíma fiskurinn sem syndir kringum Ísland og geta veitt hann þegar þeim sýnist. Með þessuari ókeypis aðgerð telja útgerðarmenn sig geta áhyggjulaust skellt á þessu verkfalli.

Umtalsverðar líkur eru á því, ef LÍÚ fer alla leið með þetta mál og boði verkbann, muni það breiðast út og valda gríðarlega alvarlegum og víðtækum deilum á vinnumarkaði og í samfélaginu öllu. Næsta víst er að margir muni vilja fara í samúðarverkfall með sjómönnum, en það er aftur á móti ekki er útlit fyrir að sjómenn vilji fara í verkfall, það sé betra fyrir þá að halda stöðunni sinni óbreyttri.

 

Það er nákvæmlega þetta sem LÍÚ stólar á og sægreifarnir komist þannig í verulega arðbært verkbann, með því að berja á saklausu fiskvinnslufólki. Það er svo sem ekki í fyrsta skipti.

Samkvæmt landslögum þá telst samúðarverkfall vera vinnustöðvun eins aðila sem gerð er til stuðnings kröfum annars. Samúðarverkföll eru þannig ólík öðrum verkföllum, þau eiga að stuðla að framgangi krafna annars aðila en þess sem stendur að samúðarverkfallinu. Félagsdómur hefur staðfest stöðu samúðarverkfalla á þessum grunni. Með þeim sé ekki verið að brjóta friðarskyldu og hún kemur sakir þessa ekki í veg fyrir samúðarverkföll.

Það má því leiða að því rök að margir launþegahópar muni jafnvel íhuga að fara í samúðarverkfall með LÍÚ, þannig að þetta verði þeim ekki eins arðbært og þægilegt og hinir sjálfhverfu og sjálfumglöðu sægreifar áætla.

Þjóðin gerir tilraun til valdaráns

Ég er pistlahöfundur í norrænum blöðum hér er pistill sem birtist nýlega í Noregi:

 

Íslendingar fengu tækifæri til að kjósa um framtíðina 20. okt. síðastliðinn, tækifæri sem margar þjóðir öfunduðu okkur af. Fréttin um kosningarnar fór víða, og niðurstaðan ekki síður; að á Íslandi væri samfélag þar sem lýðræði virkar í alvöru en er ekki kæft eða skrumskælt af þingmönnum og hagsmunaöflum.

Margir erlendir fjölmiðlar sendu fréttamenn til Íslands til þess að fjalla um byltinguna sem íslenska þjóðin framkallaði 2009 með því að stilla sér upp fyrir framan Alþingishúsið og hrekja sitjandi ríkisstjórn frá völdum og reka þá stjórnendur Seðlabankans sem höfðu gert hann gjaldþrota. Hún valdi síðan 25 einstaklinga úr 530 frambjóðendum til þess að mynda Stjórnlagaráð og skrifa nýja stjórnarskrá, setja stjórnmálamönnum nýjar leikreglur.

Eftir byltinguna fannst mörgum útilokað að þingmenn myndu halda áfram á sömu braut, að í alvöru að það væri búið að fletta svo rækilega ofan af spillingu, dugleysi og svikum að ekki yrði aftur snúið. Sú von vaknaði að stjórnmálamenn myndu taka vilja þjóðarinnar alvarlega, ekki síst eftir að Rannsóknarskýrslan birti sín járnbundnu rök um þann fáránleika sem leitt hafði íslenska þjóð fram af björgunum.

Þar hrundi allt, ekki bara efnahagskerfið heldur hugmyndakerfið líka. Við blasti spillingin, misskiptingin, lygarnar og vanhæfnin. Það er Ríkið sem á að tryggja stöðu almennings, en það brást og lagði til hliðar samkennd og jöfnuð. Markaðshyggjan og græðgin réð för. Við urðum að huga að grunnstoðum samfélagsins, hugsa allt upp á nýtt.

Hrunið var staðfesting á því að innri hugsun íslensks samfélags var verulega ábótavant. Þess vegna þurfti nýja stjórnarskrá. Árið 2010 var kallaður saman þjóðfundur með því að velja með slembiúrtaki 1000 einstaklinga úr þjóðskrá, þar kom fram ákall um nýja stjórnarskrá þar sem hið endanlega vald væri í reynd og í verki hjá þjóðinni. Hávært ákall um skilvirkara og fjölbreyttara lýðræði. Úr niðurstöðu þjóðfundar vann Stjórnlagaráð tillögur sínar um nýja stjórnarskrá.

Í þjóðaratkvæðagreiðslu 20. okt. samþykktu 67 % kjósenda að Alþingi skyldi fara eftir tillögum stjórnlaganefndar um nýja stjórnarskrá. 82% vildu að náttúruauðlindir væru í eigu þjóðarinnar, 77% vildu auka persónukjör til Alþingis, 71% vildu auka beint lýðræði. Allt eru þetta ákvæði í tillögum að nýrri stjórnarskrá. En þessi niðurstaða var andstæð þeim sérhagsmunum sem hluti alþingismanna ver. Þeirra túlkun var að þeir sem ekki mættu á kjörstað hefðu sagt nei, og bjuggu með því til allt aðra niðurstöðu. Á Íslandi er flokksveldi ekki lýðveldi.

Í öllum lýðræðisríkjum lúta stjórnmálamenn án nokkurra skilyrða niðurstöðum þjóðaratkvæðagreiðslna. Þar gildir hið eina að öllum sé tryggður aðgangur að kjörklefa til þess að nýta sér vald sitt. Annað er grímulaus tilraun til valdaráns. Lýðræðið skrumskælt með því gera að engu niðurstöðu mikils meirihluta þeirra kjósenda sem mæta á kjörstað.

Vald þjóðarinnar er stjórnarskrárvarið og það er hún sem setur stjórnvöldum leikreglur. Þingmenn segja þjóðinni að gagnslaust sé að kjósa í ráðgefandi kosningum. Valdið liggi hjá þeim ekki þjóðinni. Hér birtist sá fáránleiki sem gjörspillt íslensk valdastétt hefur búið íslenskri þjóð.

Í þjóðaratkvæðagreiðslum ræðst niðurstaðan ætíð af vilja meirihluta þeirra kjósenda sem mæta á kjörstað og taka þátt í leynilegri atkvæðagreiðslu. Vald sem ekki er sprottið frá þjóðinni verður aldrei annað en ofbeldi sem beint er gegn henni. Vilji þjóðarinnar er vilji samfélagsheildarinnar og sá vilji fer saman við almannahagsmuni.

Stjórnvald sem vill kallast réttmætt verður hverju sinni að lúta skilyrðislaust niðurstöðum í þjóðaratkvæðagreiðslum. Í þjóðaratkvæðagreiðslum eru mál sett í dóm allra kjósenda, þar sem æðsta valdið liggur. Þar er málið lagt undir alla þjóðina og úrslitin eru í höndum meirihluta þeirra sem mæta á kjörstað. Þeir sem ekki mæta eru að fela öðrum að greiða atkvæði fyrir sig. Engum hefur hingað til komið til hugar að taka sér það vald að túlka hvernig flokka eigi ógreidd atkvæði.

Nú eru 15 mánuðir liðnir síðan Stjórnlagaráð skila sínu frumvarpi um nýja Stjórnarskrá. Allir, ekki síst sitjandi stjórnmálamenn, hafa haft tækifæri til þess að koma fram með athugsemdir. En það blasir við öllum að þeir stjórnmálaflokkar sem hafa verið hvað lengst við völd á Íslandi hafa barist á öllum stigum gegn endurnýjun Stjórnarkrárinnar.

Í dag 15 mánuðum síðar birtast þeir íslenskum almenning í fréttatímum sjónvarpstöðvanna kvarta undan því að þeir hafi ekki fengið nægan tíma til þess að gera athugasemdir. Engar málefnalegar athugasemdir einungis upphrópanir að engu megi breyta, því það geti orðið til þess að þeir missi þau tök sem þeir hafa á íslensku samfélagi. Það sé hættulegt.

 

Það sé hættulegt að þjóðin fái að segja sitt álit í þjóðaratkvæðagreiðslum. Það sé valdránrán þjóðar frá þeim sem hafi tekist að draga til sín öll völd og auð þjóðarinnar. Íslenskt þjóð sé að gera tilraun til valdaráns hjá sitjandi valdastétt.

Af ávöxtum þeirra skuluð þið þekkja þá

Þessi pistill birtist í Fréttablaðinu 7. nóv.

Ólafur Stephensen ritstjóri Fréttablaðsins og Þorstein Pálsson fyrrv. ráðherra og sendiherra hafa tekið höndum saman um að skrifa reglulega í Fréttablaðið pistla með það að markmiði að grafa undan trúverðugleika tillagna Stjórnlagaráðs. Þorsteinn líkti nú um helgina tillögum Stjórnlagaráðs við óvandað smjör og bendir á að hér á landi sé einmitt regluverk sem verndar þá framleiðendur sem eru valdhöfunum þóknanlegir hverju sinni. Framleiðsla þeirra fari milliliðalaust í gæðaflokk. Þessu regluverki var komið á af þeim flokk sem var við völd frá lýðveldisstofnun fram yfir Hrun. Regluverki sem færir mikið til fárra og talsmenn flokksins beita öllum ráðum til þess að vernda.

Nýlega var ákaflega upplýsandi þáttur í sjónvarpinu um Teboðshreyfinguna, þar sem sýnt var fram á hvernig þeir sem hefðu fjármagnið og völdin, hafi á sínum snærum fjölmiðlafólk sem spinni ferli með röngum fréttum, og heimatilbúnum skýrslum. Þar er marvisst spilað á hégómagrind nytsamra sakleysingja sem fá tækifæri til þess að  upplifa sig sem stjörnur í spjallþáttum og á síðum fjölmiðla í eigu auðmanna. Fréttamenn og spjallþáttastjórnendur taka endurtekið við þá viðtöl sem beint er markvisst inn á brautir reistum á spuna valdhafanna. Mattheus sagði: „Varist falspámenn. Þeir munu koma til yðar í sauðaklæðum, en innra eru þeir gráðugir vargar. Af ávöxtum þeirra skuluð þið þekkja þá.“

Hér heima blasir við okkur nákvæmlega hið sama. Hinum nytsömu sakleysingjum er stillt upp fremst í fjölmiðlum valdastéttarinnar. Hvert er spjótunum beint? Jú að starfsfólki stéttarfélaga og lífeyrissjóða. Sjóðsfélagar lífeyrissjóða eru miskunnarlaust fordæmdir fyrir það eitt að reyna að verja ævisparnað sinn. Örorku – og lífeyrisþegar sitji ásamt starfsfólki stéttarfélaganna á ránsfeng sem þeir hafi tekið ófrjálsri hendi frá heimilunum. Þeir sem skrifa í miðopnur fjölmiðla valdhafanna halda því að almenning að það sé meðal þessa fólks sem er að finna þá sem keyrðu þjóðina fram af brúninni. Öllum ráðum er beitt til þess að beina sjónum almennings frá valdhafahópnum, sem tryggilega heldur sig í felum sauðaklæðanna. Í spjallþáttum eru reglulega leiddir fram þátttakendur sem fullyrða, að allir starfsmenn stéttarfélaganna séu glæpahyski og eru ekki krafðir um skýringa. Hér vísa ég m.a til ummæla sem fram komu í Silfri Egils 4. nóv.

Samskonar vinnubrögðum er beitt í öðrum spjallþáttum og samsamar sig fullkomlega við aðferðir Teboðshreyfingarinnar. Athyglinni er markvist beint frá atriðum sem þyrfti að skoða og viðtölum við einstaklinga sem stóðu uppi með digra sjóði eftir Hrunið og hafa hagnast um milljarða króna á kostnað launamanna. Starfsmenn stéttarfélaganna eða lífeyrissjóðanna eru sannarlega ekki meðal þessara auðmanna, þaðan að síður lífeyris- og örorkuþegar.

Ólafur og Þorsteinn halda því fram að tillögur Stjórnlagaráðs séu ómögulegar og unnar í miklum flýti. Engin rök koma, engar ábendingar. Markvist sniðganga þeir þá gríðarlegu forvinnu sem lá á borðum Stjórnlagaráðs þegar ráðið hóf störf. Í ráðinu sat fólk sem hafði til að bera umtalsverða þekkingu á málinu, fólk sem kom úr flestum geirum samfélagsins. Öll þessi vinna var unnin fyrir opnum tjöldum og mjög margir höfðu samband við ráðið og komu á framfæri tillögum og ráðleggingum, þar á meðal fjölmargir innlendir og erlendir sérfræðingar.

En til ráðsins barst ekki ein einasta tillaga frá þeim Þorsteini eða Ólafi, þaðan af síður frá þeim þingmönnum sem hafa gagnrýnt störf Stjórnlagaráðs. En sama dag og Stjórnlagaráð skilaði inn sínum tillögum hófst markvist niðurrifsstarf í samræmi við starfsreglur Teboðshreyfingarinnar. Frumvarpið er nú búið að vera eitt og hálft ár í þinginu, og þingmenn flokksins og dálkahöfundar valdastéttarinnar hafa beitt öllum ráðum til þess að koma í veg fyrir málefnalega umræðu í þinginu. Valdastéttin ætlar enn einu sinni að koma málinu í nefndir og drepa því á dreif, eins og m.a. Þorsteinn hefur verið virkur þátttakandi í á sínum stjórnmálaferli. Frumvarp Stjórnalagarráðs reyndist betra og hefur fengið mun betri viðtökur hjá þjóðinni en valdastéttin ætlaði og hún er að fara á taugum. Fjölmargir erlendir sérfræðingar hafa hlaðið lofsorði á frumvarpið og hingað streyma erlendir fréttamenn til þess að fylgjast með framvindu eftirtektarverðrar lýðræðisbaráttu almennings gegn þeim sem hafa ástundað stórtæka hrifsun á völdum og þjóðarauðnum.

Öllu snúið á haus

Ég neita því ekki að einhverra hluta vegna ætlast ég til þess að prófessor við háskóla fari með rétt mál. Maður reiknar ekki með að þeir sem tala í nafni fræðastofnana beiti fyrir sig umræðuhefð viðtekinnar þrætubókarlistar.

Ég gæti vel skilið að hann væri annarrar skoðunar en Stjórnlagaráð og Þjóðfundar og færði fyrir því haldgóð rök. Því miður gildir þetta ekki um grein ÞóroddsBjarnasonar prófessors.

Hér er í svipinn aðeins tóm til að fjalla um eitt atriði, sem er þó grundvallaratriði. Ástæða er að halda því til haga að það er 10% skekkja hjá prófessornum, það voru 67% kjósenda sem merktu já við spurninguna um að atkvæði kjósenda alls staðar af landinu skuli vega jafnt í kosningum.. Auk þess vil ég einnig árétta að Stjórnlagaráð taldi sig vitanlega bundið þeim stefnumiðum sem voru afgreidd með afgerandi hætti á Þjóðfundi og hefur því komið fram í með afgerandi hætti í fyrri könnunum meðal þjóðarinnar.

Prófessor Þóroddur segir:

1.                   „Stjórnlagaráð hefur lagt til viðamiklar breytingar á núgildandi kosningakerfi þar sem … kjördæmakjörnum þingmönnum [er] fækkað til mikilla muna“.

Þetta er rangt. Samkvæmt tillögum stjórnlagaráðs skal boðið bæði upp á kjördæmiskjör og landskjör. Það er síðan undir kjósendum komið hvernig sætin skiptast. Þau gætu öll orðið að kjördæmissætum ef kjósendur velja þann kost. Það er val kjósenda en hvorki löggjafans og enn síður stjórnlagaráðs.

2                    „Þannig verði minnst 33 þingmenn kosnir landskjöri en að hámarki 30 þingmenn kjördæmakosnir í 1–8 kjördæmum.“

Þetta er allt kolrangt og stendur hvorki í stjórnlagatextanum í tillögum stjórnlagaráðs né heldur í skýringum við þær. Þvert á móti má samkvæmt tillögum stjórnlagaráðs binda 30 sæti við kjördæmi með ákvæðum í kosningalögum og það þótt kjósendur vildu velja sér fleiri en 33 þingmenn af landslistum.

Þarna heimila tillögur stjórnlagaráðs „að hafa megi vit“ fyrir kjósendum og ganga þar með á svig við meginregluna um jafnt vægi atkvæða og persónukjör. Það sem stjórnlagaráð nefnir sem lágmark af kjördæmissætum gerir prófessorinn að hámarki. Landskjörsætin verða ekki minnst 33. Þau geta – ef Alþingi svo kýs – mest orðið 33 og það þótt allir kjósendur á landinu finndu sér betri frambjóðendur á landslistum en á kjördæmislistum. Þetta er því allt á haus hjá fræðimanninum.

3.                  „Tala kjósenda á kjörskrá að baki hverju kjördæmabundnu sæti skuli þó ekki vera lægri en meðaltalið fyrir öll 63 sætin og kjördæmakjörnir þingmenn yrðu því að jafnaði nokkru færri en 30.“

Hér átta ég mig alls ekki á hvert prófessorinn er að fara. Við skulum draga upp einfalda mynd og skipta landinu í tvö kjördæmi, landsbyggðarkjördæmi og höfuðborgarkjördæmi. Samkvæmt við kjósendatölum úr síðustu þingkosningum voru að meðaltali 3.617 kjósendur að baki hverju sætanna 63.

Ef sætunum 63 er nú skipt á milli þessara tveggja meginsvæða í sem fyllstu samræmi við tölu kjósenda á kjörskrá kæmu 23 í hlut landsbyggðar en 40 í hlut höfuðborgarsvæðisins og væru þá 3.572 að baki hverju landsbyggðarsæta en 3.643 að baki hverju hinna.

Nær landsmeðaltalinu verður ekki komist, annað kjördæmið hlýtur alltaf að vera undir en hitt yfir meðaltalinu. Það er tilviljun að það er landsbyggðin sem er undir í þessu dæmi. Setningin sem hér er höfð eftir höfundi greinarinnar segir berum orðum að það megi binda allt að 22 sæti við landsbyggðina og allt að 40 við höfuðborgarsvæðið ef ekki væri líka sagt að einungis 30 sé til ráðstöfunar í þessu skyni.

En texti stjórnlagagreinarinnar hjá stjórnlagaráði segir ekkert fleira um ráðstöfun hinna bundnu sæta. Því mætti festa 22 þeirra á landsbyggðinni en láta 8 duga „fyrir sunnan“ væri það vilji Alþingis. (Ef landsbyggðarkjördæmunum er skipt upp í þrjú eins og nú gæti eitt þessara 22 farið forgörðum vegna námundunarreiknings.)

Greinarhöfundur og fleiri sem hafa skrifað undir með fræðingsstimpli tjáðu sig fyrir þjóðaratkvæðagreiðsluna á ofangreindum nótum og hræddu landsbyggðarfólk með því að fullyrða að samkvæmt tillögum stjórnlagráðs kæmu aðeins 10-11 þingmenn af landsbyggðinni. Þessu var reynt að andmæla en það var eins og berja höfðinu við stein. Og enn hafa fræðingarnir ekkert lært.

Það er mikill ábyrgðahlutur að villa um fyrir fólki og það í sambandi við þjóðaratkvæðagreiðslu um stór mál. Vonandi er það óviljaverk, en þá ættu viðkomandi að sjálfir að leiðrétta sig og biðjast afsökunar.

Rafiðnaðarmenn hafna óraunsæjum töfralausnum

Ég sat trúnaðarmannaráðstefnu Rafiðnaðarsambandsins á Selfoss nú seinni hluta vikunnar. Ráðstefnuna sátu um 100 trúnaðarmenn á vinnustöðum rafiðnaðarmanna víðsvegar af landinu. Vitanlega var staðan í efnahagsmálum áberandi í umræðunni. Lögð var áherslu á að stjórnvöld yrðu að skapa þær aðstæður að á Íslandi gæti ríkt efnahagslegur stöðugleiki með meiri festu í gengi krónunnar og lágri verðbólgu. Þolinmæði launamanna gagnvart óöguðum vinnubrögðum stjórnmálamanna er löngu þrotin, það birtist m.a. í flótta launamanna frá landinu.

Í ályktun sem var samþykkt einróma kom m.a. fram það væri óþolandi að árangur í kjarabaráttu launamanna væri jafnharðan eyðilagður með gengisfellingum. Afleiðing óagaðrar efnahagsstjórnunar valdi óstöðuleika krónunnar og mikilli verðbólgu, sem veldur því að vextir hér á landi eru að jafnaði tvöfalt hærri, en í nágrannalöndum okkar. Því er verðtryggingarkerfið hér á landi virkt, á meðan það er nánast óvirkt í öðrum löndum.

Rafiðnaðarmenn krefjast þess að tekið verði á skuldavanda heimilanna, en draga það í efa að afnám verðtryggingar sé hin eina sanna lausn vandans. Rafiðnaðarmenn gera sér grein fyrir því að vaxtastig hér landi er alltof hátt og með greiðsludreifingarþætti verðtryggingar er heimilum gert kleift að dreifa afborgunum yfir lengri tíma, en þetta býður jafnframt heim þeirri hættu að heimilin skuldsetji sig um of. Sveiflur í greiðslubyrði óverðtryggðra lána geta sveiflast með svo öfgakenndum hætti að flest heimili lenda í greiðsluerfiðleikum við hvert verðbólguskot.

Ef jafngreiðslukerfi verðtryggingakerfisins hefði ekki verið við lýði við Hrunið hefðu t.d. afborganir af 20 millj. kr. láni farið yfir 400 þús. kr. á mánuði, í stað þess að vera um 120 þús. kr. á mán. Það var tekinn mikil áhætta með því að hækka lánamöguleika upp 100%, það varð til þess að margir settu sig í þá stöðu að vera við ystu þolmörk í uppsveiflunni og lentu strax í vandræðum þegar niðursveiflan brast á.

Trúnaðarmenn rafiðnaðarmanna kalla eftir raunverulegum lausnum á skuldavanda heimilanna, í stað þess að endurtekið sé verið að drepa málum á dreif með óraunsæjum töfralausnum.  Hugmyndum um að hverfa 30 ár aftur í tímann jafngiltu því að senda reikninginn fyrir umframeyðslu í dag til barna okkar. Þess er krafist að ráðist verði strax með skipulögðum hætti að rótum vandans með því festa gengi krónunnar á ásættanlegu gengi fyrir almenning og að tryggja síðan að sá gjaldmiðill sem hér er notaður til framtíðar verði stöðugur og svo hægt verði afnema gjaldeyrishöft innan skamms tíma.

Trúnaðarmannaráðstefna rafiðnaðarmanna telur að á skömmum tíma sé mögulegt í samvinnu við lífeyriskerfið að bjóða upp á hagstæð lán fyrir fjölskyldur sem eru að kaupa sínu fyrstu íbúð. Þetta mun hvetja ungt fólk til sparnaðar í samtengingu uppbyggingu réttinda í samtryggingar- og séreignakerfi lífeyrissjóðanna. Í tengingu við þetta kerfi væri hægt að byggja upp leigumarkað sem stæði tilboða sambærileg kjör til langs tíma. Þarna gætu verið ásættanleg fjárfestingartækifæri fyrir lífeyrissjóði og þurfa stjórnvöld í samvinnu við aðila vinnumarkaðsins að huga að gera þetta kleift m.a. með lagabreytingum.

Rafkonur með hærri laun en rafkarlar

Capacent hefur undanfarin ár gert könnun á launum rafiðnaðarmanna í september. Á trúnaðarmannaráðstefnu Rafiðnaðarsambandsins sem nú stendur yfir var verið að kynna þessa könnun.

Meðaldaglaun félagsmanna Rafiðnaðarsambandsins í septembermánuði eru 408 þús. kr. og hafa hækkað um 11% síðasta ár. Meðalheildarlaun félagsmanna eru 517 þús. kr. á mánuði og hafa hækkað um 8% síðasta ár. Meðalyfirvinnutímar eru um 23 klst. á mánuði. Rafkonur vinna að meðaltali um 20 klst. minna á mánuði en rafkarlar.

Hópar innan RSÍ eru með ákaflega mismikla menntun. En ef bornir eru saman hópar sem eru með sömu menntun þá kemur í ljós að meðaldaglaun rafkarla með sveinspróf eða meira eru 420 þús. kr. á mánuði, en meðaldaglaun rafkvenna með sveinspróf eða meira eru 496 þús. kr. á mánuði.

Hér er munur er um 18%.

Meðalheildarlaun rafkarla með sveinspróf eða meira eru 550 þús.kr. á mán., þeir vinna að meðaltali 23 yfirvinnuklst. á mán. Meðalheildarlaun rafkvenna eru 544 þús. kr. þær vinna að meðaltali 11 klst. í yfirvinnu á mán.

Hér er munur vart marktækur.

65% félagsmanna RSÍ eru mjög ánægðir eða ánægðir með þjónustu og starfsemi sambandsins. 10% eru óánægðir og 25% taka ekki afstöðu.

Tilraun til valdaráns

Þar sem fjallað er um þjóðaratkvæðagreiðslur í núgildandi Stjórnarskránni skal niðurstaðan ætíð ráðast af vilja meirihluta þeirra kjósenda sem mæta á kjörstað og taka þátt í leynilegri atkvæðagreiðslu. Sömu reglur hafa gilt hingað til um allar atkvæðagreiðslur til Alþingis og sveitarstjórna. Sama á við um þegar forseti Íslands beitir málskotsrétti sínum og beinir spurningum til þjóðarinnar.

Vald sem ekki er sprottið frá þjóðinni verður ekkert annað en ofbeldi sem beint er gegn henni. Vilji þjóðarinnar er vilji samfélagsheildarinnar og sá vilji fer saman við almannahagsmuni. Stjórnvald sem vill kallast réttmætt og búa þjóð sinni réttarríki, verður hverju sinni að lúta skilyrðislaust niðurstöðum í þjóðaratkvæðagreiðslum. Á þjóðfundi var áberandi ákall um að hið endanlega vald væri í reynd og í verki hjá þjóðinni. Hávært ákall um meira lýðræði, skilvirkara og fjölbreyttara lýðræði. Virkt lýðræði.

Í þjóðaratkvæðagreiðslum eru mál sett í dóm allra kjósenda, þar sem æðsta valdið liggur. Þar er málið lagt undir alla þjóðina og úrslitin eru vitanlega í höndum meirihluta þeirra sem mæta á kjörstað. Þeir sem ekki mæta eru að fela öðrum að greiða atkvæði fyrir sig. Engum hefur hingað komið til hugar að taka til sín það vald að túlka með einum hætti eða öðrum hvernig flokka eigi ógreidd atkvæði.

Í öllum mestu lýðræðisríkjum heimsins lúta stjórnmálamenn án nokkurra skilyrða niðurstöðum þjóðaratkvæðagreiðslna. Þar gildir hið eina að öllum sé tryggður aðgangur að kjörklefa til þess að nýta sér vald sitt. Það eru svo þeir sem mæta á kjörstað sem ráða, t.d. í Sviss eru mál oft ráðin með 20 – 30% þátttöku í þjóðaratkvæðagreiðslum. Það er hreint út sagt skelfilegt að hlusta á málflutning nokkurra þeirra þingmanna sem sitja á Alþingi íslendinga þessa stundina.

Það er grímulaus tilraun til valdaráns að skrumskæla lýðræðið og gera að engu niðurstöðu mikils meirihluta þeirra kjósenda sem mæta á kjörstað. Það er atlaga að lýðræðinu. Alþingi samþykkti að vísa spurningum um Stjórnarskránna til þjóðarinnar. Það getur ekki komið eftir á og gert tilraun til að takmarka vald kjósenda. Vald þjóðarinnar er stjórnarskrárvarið og það er hún sem setur stjórnvöldum leikreglur. Fulltrúar löggjafar- eða framkvæmdarvalds hafa ekki vald til þess að virða að vettugi niðurstöðu óskilyrtrar þjóðaratkvæðagreiðslu.

Fær þjóðin loks sína fyrstu íslensku stjórnarskrá?

Það stefnir í að við séum að ná því marki að þjóðin fái í fyrsta skipti að kjósa um stjórnarskrá sem hún semur sjálf. Hún hefur búið við stutta þýðingu á aldagamalli danskri stjórnarskrá. Danir eru búnir að stórbæta sína og búa við mun meira lýðræði en við.

 

Þeir sem sátu heima dæmdu sjálfan sig úr leik og létu aðra um að taka afstöðu. Það er lýðræði. Íslenskt samfélag er í dag flokksveldi ekki lýðveldi. Það endurspeglast ákaflega vel í þeirri túlkun sem andstæðingar þjóðfélagsumbóta viðhafa um niðurstöður atkvæðagreiðslunnar, þar sem þeir eigna sér atkvæði þeirra sem ekki mættu á kjörstað. Það tíðkast hvergi í lýðræðislegum samfélögum, nema á Íslandi.

Í þessu sambandi má benda á hvernig þessir hinir sömu túlka niðurstöður skoðanakannanna, það er að Sjálfstæðisflokkur sé í stórsókn og sé með um 36% fylgi. Í en þessum skoðanakönnunum hefur verið áberandi að um helmingur neitar að svara eða segist ekki ætla að kjósa í næstu kosningum. Samkvæmt þeirri túlkun sem sumir vilja viðhafa í dag þýðir það að Sjálfstæðisflokkurinn hefur orðið fyrir gríðarlegu fylgishruni og er einungis með um 18% fylgi í dag.  

Þjóðin kom saman og hélt 1.000 manna fund og setti saman ramma um nýja stjórnarskrá, þar kom fram eindreginn vilji þjóðarinnar að fá nýja stjórnarskrá.

85.000 manns mættu síðan á kjörstað og valdi úr 530 manna hópi 25 einstaklinga til þess að fylla út þennan ramma. Undanfarið ár hefur farið fram umræða um tillögu Stjórnlagaráðs.

Niðurstaða þjóðaratkvæðagreiðslunnar sýnir svo ekki sé um villst að þjóðin vill brjóta af sér flokksveldi og fá lýðveldi.

Stjórnarskrá er málamiðlun og hún verður aldrei eins og allri vilja hafa hana. Stjórnlagaráð vann fyrir opnum tjöldum og hleypti þjóðinni inn á sína fundi. Lýðræðisleg og málefnaleg niðurstaða náðist.

Þessi vinnubrögð hafa vakið heimsathygli, hingað hafa streymt fjöldi erlendra fréttamanna til þess að fylgjast með þeim lýðræðislegu umbótum sem íslenska þjóðin vill fá.

Alþingi á ekki að setja sjálfu sér leikreglur. Þjóðin vill halda því valdi hjá sér. Alþingismenn hafa gengið fram af þjóðinni í orðsins fyllstu merkingu með sínum átakavinnubrögðum. Alþingi íslendinga hefur verið nýtt til þess að fáir nái að skara að sér gæðum.

Í dag býðst Alþingi einstakt tækifæri til þess að fara að vilja þjóðarinnar og ná tilbaka einhverju af glataðri virðingu og trausti. Leiknum er ekki lokið, næstu mánuði mun fara fram úrslitaorrustan um hvort það takist að brjóta flokksveldið á bak aftur.

Vonin um betra samfélag að rætast

Við sem höfum alið með okkur vonina um betra samfélag vöknum glöð í dag.

66,4% vilja að tillögur  stjórnlagaráðs verði lagðar til grundvallar frumvarpi að nýrri stjórnarskrá.

81.3% vilja að náttúruauðlindir sem eru ekki í einkaeigu verði lýst þjóðareign.

76.4% vilja að aukið persónukjör við Alþingiskosningar.

57% vilja að ákvæði um þjóðkirkju verði í stjórnarskrá.

70,5% vilja að tiltekið hlutfall kosningarbærra manna geti krafist þjóðaratkvæðagreiðslu.

55,6% vilja að atkvæði kjósenda alls taðar af landinu vegi jafnt. 

Frumvarp að nýrri stjórnarskrá er því nánast tilbúið í tillögum stjórnlagaráðs. Nú er að sjá hvort Alþingi hlýði kalli þjóðarinnar og klári málið fyrir Alþingiskosningar í vor þannig að hægt verði að kjósa um nýja stjórnarskrá samhliða þeim.

Þetta er það sem þjóðinn vill og nú er það verkefni okkar að sjá til þess að alþingismenn komist ekki hjá því að fara að vilja þjóðarinnar.

Næsta víst er hver verða viðbrögð tiltekins hluta alþingismanna, við höfum orðið ítrekað vitni af því hvaða vinnubrögð þessi hópur hefur tamið sér,  hvernig þeir hika ekki við að snúa staðreyndum á hvolf í málflutning sínum, en þjóðin hefur nú sent þeim skýr skilaboð um hvað hún vilji. Alþingismenn verða að viðurkenna þá staðreynd.

Jafnt vægi atkvæða

Það er grundvallaratriði í lýðræðislegu stjórnskipulagi að allir þegnar samfélagsins hafi jafna möguleika til þess að hafa áhrif á stjórn landsins. Atkvæði allra kjósenda vegi jafnt þegar gengið er til kosninga. Á þetta var lögð mikil áhersla á Þjóðfundinum og hefur þetta verið áberandi krafa á öllum stigum við endurnýjum stjórnarskrárinnar. Andstæðingum þessa brýna máls hefur tekist að gera þetta að deilumáli milli landsbyggðar og þéttbýlis á SV-horni landsins. Þetta misvægi er að hluta til afleiðing búsetuflutninga frá dreifbýli til þéttbýlis, ekki meðvitað pólitískt markmið. En það veldur aftur á móti að mikil völd eru í höndum flokksmaskínanna, sakir þess að núgildandi kosningakerfi er þannig að allt að 2/3 þingsæta eru fyrir fram örugg og tryggir núverandi flokkakerfi.

Landsbyggðin hefur alltaf átt fleiri fulltrúa á þingi en íbúahlutfall segir til um. Miklar breytingar voru gerðar til bóta með kjördæmabreytingunni árið 1959 og síðar með nýrri kjördæmaskipan. Í alþingiskosningum 2009 voru um 2.400 kjósendur á kjörskrá að baki hverjum kjörnum þingmanni í Norðvesturkjördæmi en tæplega 5.000 í Suðvesturkjördæmi. Þingmaður í Suðvesturkjördæmi þurfti þannig að fá ríflega tvöfalt fleiri atkvæði en þingmaður í Norðvesturkjördæmi til að ná kjöri.

Eftirlitsmenn öryggis- og samvinnustofnun Evrópu (ÖSE) voru hér á landi og fylgdust með síðustu alþingiskosningum. Í skýrslu ÖSE um kosningarnar var bent á að misvægi atkvæða milli höfuðborgarsvæðisins og landsbyggðarinnar væri alltof mikið. Reglur ÖSE kveða á um að misvægið milli einstakra kjördæma sé innan 10% og aldrei meira en 15%. Mismunurinn hér fór aftur á móti upp í 100% og taldi ÖSE að tímabært væri að huga að endurskoðun á viðkomandi lagaákvæði um dreifingu þingsæta.

Í umræðum um stöðu dreifbýlis gagnvart þéttbýlinu á SV-horninu er málum gjarnan stillt upp með þeim hætti, að dreifbýlið búi við einhverskonar samsæri af hálfu þéttbýlinga. Til þess að vinna gegn þessu samsæri verði að viðhalda mismunandi vægi atkvæða. Með því sé stuðlað að öflugri atvinnutækifærum í dreifbýlinu og launakjör bætt, samfara því að minnka atvinnuleysi og slaka félagslega stöðu í dreifbýlinu. Þessu er haldið fram þrátt fyrir að um áratugaskeið hafi verið mikið misvægi atkvæða og atvinnuleysi og slök félagsleg staða hér á landi er mest í úthverfum höfuðborgarsvæðisins.

Í tillögum Stjórnlagaráðs er lagt til í 39. grein að öll atkvæði á landinu vegi jafnt. Alþingi geti ákveðið hvort landið verði eitt kjördæmi en skipt því upp í allt að átta kjördæmum. Í tillögum Stjórnlagaráðs er gert ráð fyrir að hægt sé að setja lágmörk sem tryggi hverju kjördæmi lágmarksfjölda þingmanna í réttu hlutfalli við fjölda kjósenda á viðkomandi kjördæmis. Þetta er lágmarkstrygging því  kjördæmin munu fá að jafnaði fleiri þingmenn en svarar til kjósendafjölda, sérstaklega ef þar eru frambjóðendur sem höfða til kjósenda utan síns kjördæmis. Ástæða er að benda á að langflestir íbúa SV-hornsins eiga rætur í öðrum landsvæðum og eru með miklar tengingar þangað. Það er líklegt að sum kjördæmi fái fleiri þingsæti en svarar til kjósendatölu. En það er þá að vilja kjósenda annars staðar að af landinu, en ekki fyrir skikkan kosningakerfisins eins og nú er.

Listar verða boðnir fram á kjördæmavísu en líka landsvísu. Frambjóðandi á kjördæmislista má jafnframt vera á landslista síns flokks eða samtaka, en þar mega líka vera frambjóðendur utan kjördæma. Kjósandi getur valið einstaklinga, jafnvel af mörgum listum. Gagnvart kjósendum er landið því sem eitt kjördæmi. Frambjóðandi hlýtur að jafnaði að tala til kjósenda í kjördæmi sínu en líka höfða til allra landsmanna, vilji hann hljóta stuðning utan kjördæmis síns. Þannig nást kostir landskjörs, sem kallar fram ábyrgð þingmanna gagnvart öllum landslýð, en um leið er trygging fyrir því að rödd hverrar byggðar heyrist á Alþingi.

Misvægi atkvæða hér á landi hefur leitt til þess að við búum við klúðurslegt kosningakerfi, þar sem reynt er að tryggja jöfnuð milli flokka með flóknu jöfnunarsætakerfi. Með jöfnu atkvæðavægi geta úthlutunarreglur orðið einfaldari. Í stjórnarskrám er það grundvallarregla að allir eigi að vera jafnir fyrir lögum og njóta sömu mannréttinda. Lýðræðið getur ekki verið stigskipt. Það er stjórnarskrárbrot að tala um hálf mannréttindi í kosningarrétti og í öðrum lýðréttindum.