Verður Ísland láglaunasvæði?

Þótt margt hafi breyst til batnaðar í starfsumhverfi íslenskra fyrirtækja þurfum við enn að burðast með íslensku krónuna, hina örsmáu og óstöðugu mynt. Íslenskt atvinnulíf starfar í alþjóðlegu umhverfi og við verðum að víkja frá einangrunarstefnunni. Miklar gengissveiflur kalla á hærri vexti en eru í nágrannalöndum okkar. Ef íslensk fyrirtæki eigi að vera samkeppnishæf verði þau að hafa tryggan og greiðan aðgang að erlendu lánsfjármagni og búið við stöðugleika svo hægt sé að gera langtímaáætlanir.

Nú blasir við okkur sú ískalda staðreynd hversu veik stjórnsýslan hefur verið. Ríkistjórnir undanfarinna áratuga brugðust rangt við og fylgdu hugmyndum frjálshyggjunnar um að markaðurinn myndi leiðrétta sig. Upp úr aldamótunum var markvisst hafinn vinna við að afnema regluverkið undir yfirskini frelsis og haldið áfram fram á síðasta dag fyrir hrun. Eftir stóð Seðlabankinn gjaldþrota og stórkostleg eignatilfærsla hafði átt sér stað.

Vandamálið var ekki síst að það var nánast ómögulegt að fá krónur að láni til þess að fara út í framkvæmdir. Vaxtastig á krónulánum var alltof hátt. Lánin voru mjög óhagstæð og hafa í raun verið lengi. Lán í erlendri mynt eru mun ódýrari heldur en krónulánin og því tóku fyrirtækin g einstaklingar erlendar myntir að láni frekar en krónur. Vaxtastigið á þeim lánum var miklu hagstæðara. Eitt af helstu vandamálum Íslendinga er krónan. Hún er alltof dýr og hreinlega ónothæf þegar kemur að fjármögnun stórra framkvæmda.

Launamenn stoppa við þegar fjármálaráðherra lýsir kostum krónunnar með því að hún tryggi óvenju lágan launakostnað sem hlutfall af tekjum hjá útflutningsfyrirtækjum. Hann er með þessu að segja að lág laun fyrir fólkið í landinu séu eftirsóknarverð. Þessi stefna mun draga mjög úr samkeppnishæfni landsins og stórskaða lífskjör í landinu.

Það er brýnt að annar gjaldmiðill verði tekinn upp í landinu, sé horft til framtíðar, eins og verkalýðshreyfingin og forsvarsmenn allra helstu fyrirtækja hafa bent á. Ísland á miklar auðlindir og mun ná vopnum sínum. Það eru allar forsendur fyrir því að það sé hægt að á skömmum tíma. Ef ekki verður gripið til réttra aðgerða verður Ísland láglaunasvæði við hlið hinna norðurlandanna sem eru með lægri vexti, hærri laun, mun lægra verðlag og mun betra öryggisnet. Það kallar á fólksflótta.

Fjórflokkalýðræðið er ekki að endurspegla þann vilja sem maður skynjar á kaffistofum, samtakamátt um að vinna okkur frá því samfélagi sem fjórflokkarnir hafa myndað hér. Það verður ekki undan því vikist sama úr hvaða átt litið er á þróun mála, að velta því fyrir sér hvort stjórnmálamenn séu á allt annarri vegferð en atvinnulífið, svo uppteknir í sínum átakastjórnmálum og að sverja af sér beina aðild að því að skapa það umhverfi sem olli Hruninu.