Erfiðar ákvarðanir

Umræðunni miðar oft lítið og hlutunum snúið á haus. Það eru stjórnmálamenn sem fara með ákvarðanatöku í atvinnuuppbyggingu. Það voru ekki stéttarfélög sem tóku ákvarðanir um hvort byggja ætti álver í Straumsvík og Reyðarfirði, það voru stjórnmálamenn.

Það reis upp deila í Karphúsinu við gerð Stöðugleikasáttmála þegar stjórnvöld lögðu fram lista um stækkun Ísal, Helguvík og Bakka, ásamt gagnaverum, kísilverum og fleiri orkufrekra framkvæmda og jafnvel streng yfir hafið til Skotlands. Við spurðum árangurslaust hvaðan orkan ætti að koma og hvort búið væri að samþykkja nauðsynlegar línulagnir. Fullyrt var af hálfu stjórnmálamanna og sveitarstjórnarmanna að þetta væri allt á áætlun.

Síðar kom í ljós að svo var ekki, allar aths. ASÍ voru réttar og Stöðugleikasáttmálinn fjaraði út á þeim grunni. Það er fantaskapur af stjórnvöldum að boða fjölgun starfa í svona ástandi vitandi að með því sé verið að vekja óraunsæjar væntingar hjá atvinnulausu fólki.

Á það hefur verið ítrekað bent að að þessi atvinnumálastefnu gangi ekki upp nema þá að ríkisstjórnin taki upp breytta ákvarðanatöku í orkumálum. Stéttarfélögin hafa verið að biðja um atvinnumálastefnu og ekkert sérstaklega um álver og hafa bent á marga aðra möguleika. T.d. hefur á þessari síðu margoft verið bent á hvar fjölgun ativnnutækifæra hafi verið í rafgeirnanum, það er hjá sprota- og tæknifyrirtækjum. Þar má benda á að styrkir til sprota- og tæknifyrirtækja er brot af því sem varið er til stóriðju. Eins nauðsyn þess að hér verði tekinn upp alvöru gjaldmiðill sem er forsenda þess að sprota- og tæknifyrirtæki þrífist í þessu efnahagsumhverfi.

Allir sem þekkingu hafa á þessum málum vita að ef framlögð atvinnustefna stjórnvalda á að ganga upp á næstu 3 - 4 árum, með því sem búið er að samþykkja, er það ekki framkvæmanlegt nema með því að virkja neðri hluta Þjórsár, annað er blekking.

Ríkisstjórnin verður þar af leiðandi að koma fram og segja fólkinu í landinu og ekki síst fólkinu á Suðurnesjum að annað hvort að hún sé hætt við Helguvík eða að hún ætli að virkja Þjórsá.

Nú nálgast lokaferli gerð kjarasamninga. Því hefur algjörlega verið hafnað að þessi atvinnustefnu verði aftur hluti af forsendum kjarasamninga, nema að fyrir liggi marktækar áætlanir um hvernig leysa eigi orkumálin. Það hefur kallað á mikinn vandræðagang þar sem stjórnmálamenn hafa áttað sig á að þeir haga lokað sig inni í eigin blindgötum og eru þessa dagana að undirbúa afsökunarferli með ASÍ og karllægan ásetning atvinnulífsins fremst á blaði.

Það er freistandi eftir gærdaginn að setja þetta í stærra samhengi. Það mun reynast mörgum um megn að horfast í augu við lausnir í orkuvandann, eigi atvinnustefnu þeirra að ganga upp. Hagkerfið er að verslast upp. Þar er stór þáttur óleyst Icesavemál. Margir hafa orðið til þess að slá sér á brjóst og sagt að þeir hafi haft sigur á innihaldlausum hræðsluáróðri um hér myndi allt fara fjandans til ef landsmenn höfnuðu Icesave og þeir hafi sparað íslensku samfélagi milljarðatugi.

Það þarf ekki glögga menn til þess að sjá að spádómar atvinnulífsmanna rættust um vaxandi uppdráttarsýki vegna í óleystra Icesave-samninga. Vitanlega notuðu margir of dökka liti í sínum málflutningi, en afleiðingar þess að atvinnulífið fékk ekki aðgang að eðlilegum tengslum við alþjóðlega markaði og lánalínum blasa við. Þetta hefur komið fram í ummælum margra af forsvarsmönnum stærstu fyrirtækjanna og orkufyrirtækjanna.

Hagvöxtur hefur verið að dragast saman og tekjur samfélagsins að minnka, verðmætasköpun er minni vegna þess að 15% vinnuafls er frá vinnu. Skatttekjur eru þar af leiðandi minni og velta í viðskiptalífinu minni. Þarna á óleyst Icesave stóra sök. Það stefnir í að í fjárlagagatið hafi stækkað um 30 MIA og mun gera fjárlagagerð fyrir næsta haust nánast óbærilega. Það verður ekki hjá því komist að hækka skatta enn frekar og skera enn meira niður við gerð næstu fjárlaga.

Eða svo maður segi það bara beint út; stjórnmálamenn komast ekki hjá því að taka mjög óvinsælar ákvarðanir á næstu vikum eigi að leysa þá hnúta sem fyrir okkur liggja. Þar dugar ekki að reka AGS á dyr og verja öllum gjaldeyrisforaðnum í að losa um jöklabréfin og taka við óviðráðanlegum vaxtakjörum. Ekki heldur að skipta um nafn á gjaldmiðli landsins og það verður að klára Icesave. Ákvarðanir sem eru sumum stjórnmálamönnum er um megn að taka.