Fjármálasnillingar á ofurlaunum

Ég hef nokkrum sinnum velt upp hrifsun ákveðinna stjórenda á arði áður en hann kemur til skiptingar hjá hluthöfum. Þessri menn eru að greiða sjálfum sér laun sem eru frá um 200 föld árslaun verkamanna eins og stjórnendur Kaupþings eru að greiða sér. Það tók stjórnanda Kaupþings frá áramótum til 10. marz á þessu ári að vinna sér inn ævitekjur verkamanns. Stjórnendur Glitnis greiða sér 150 föld meðallaun verkamanna, en síðan er fall Landsbankinn greiðir „einungis“ 40 föld. Margir hljóta að velta fyrir sér með tilliti til frétta undanfarinna hversu miklir „fjármálasnillingar“ séu þarna á ferð. Fá þeir launalækkun nú eða verður þeim gert að endurgreiða til hluthafa.

Skýring á þessari hrifsun er fjarlægð eigenda. Stærsti hluti hlutabréfa í skráðum hlutafélögum er ekki í eigu einstaklinga heldur ýmissa fjárfestingafélaga og lífeyrissjóða. Mótsögnin er að forsendur þeirra fjármuna sem þessir "snillingar" eru að spila með, koma frá sjóðum sem stéttarfélögin hafa byggt upp til þess að tryggja afkomu launamanna lendi þeir í örorkuslysum eða þegar þeir fara á ellilífeyri. Bankamennirnir eru með í vinnu ráðgjafa sem ráðleggja fólki að ganga úr stéttarfélögum og færa alla launareikninga, og bankarreikninga yfir til bankanna.

Sá skaði sem þessir "snillingar" hafa valdið íslensku fjármálalífi er gífurlegur. Blindaðir í skammtímagróða hafa þeir vaðið inn á íbúðamarkaðinn í skjóli misvitra stjórnmálamanna sem fengu að njóta veizluhaldanna í glæstum „viðskiptaferðum“ og nýttu sér falsrökin í kosningabaráttu um að þessi „uppgangur“ væri byggður á grunni sem þeir hefðu skapað.

Þegar umræðan berst að launakjörum almennra launamanna er ætíð vísað til samfélagslegrar ábyrgðar, verðbólgu og óstöðugleika í efnahagslífinu. Verkalýðshreyfingunni beri að sýna samfélagslega ábyrgð í kjarasamningum. Launamenn axli ábyrgð. Þegar kemur að launakjörum æðstu stjórnenda og valdhafa ríkja önnur viðmið. Það er mikil undirliggjandi reiði í íslensku samfélagi í dag.

Launamenn eru ófúsari til þess að ganga í gegnum lægðir, en áður. Tryggð sem áður ríkti milli fyrirtækja og starfsmanna er fokinn fyrir löngu með hagræðingum og fyrirvaralausum uppsögnum. Þegar „fjármálasnillingarnir höfðu lokið við að búta niður fyrirtækin og hrifsa til sín varasjóðina til nota í áhættufjárfestingum, skildu þeir fyrirtækin eftir algjörlega bjargarlaus og óvarin fyrir sveiflum.

Nú er svo komið fyrir allmörgum heimilum fyrir tilstilli háttalags banka með því að halda að fólki ótakmörkuðum lánum, yfirdrætti og raðgreiðslum, að það stjórnar sínu lífi ekki lengur. Það á altt sitt undir bönkunum. Hvað gerist í haust þegar 5 ára samningar um 4.15% vexti renna út og bankarnir hafa það í hendi sér hvaða vexti þeir gera fólki að greiða. Afborganir af íbúðuðum munu hækka jafnvel tvöfaldast hjá fólki sem þegar er í botni með greiðslubyrði sína.

Þetta fólk vildi trúa málflutning þeirra stjórnmálamanna sem hafa farið með stjórn efnahagsmála um að hér ríkti stöðugleiki og endalaus uppgangur. Það voru bara leiktjöld sem stillt var upp í aðdraganda kosninga og eru að falla þessa dagana. Verðbólgan var mun meiri og króna er kolvitlausu gengi.